A MÚSICA VAI POR BARRIOS EN PONTEVEDRA.

      Pois vai ti ver, que fai un par de días, entereime de que o concello, estaba levando a musica ás prazas dos arredores do centro da capital. Algo así como ás provincias con respecto de Madrid.

      E souben, pola súa páxina do Face, que o grupo “Os Ghalos do Curral”, cantaban na Parda, a escasos cen metros da miña casa.

Así que alá fun feito un foguete para disfrutar dunha boa sesión vermú musical.

      Cando cheguei alí, o que vin, pareceume desolador. Xa o di todo que solo se puxeran 20 sillas, como se xa o concello, soupera de antemán, que estaba organizando mal a cousa. Eso si… as medidas de seguridade anti coronavirus, perfectas, que todo hai que dicilo.

      Alí xuntámonos duas ducias de persoas para disfrutar da música tradicional, e falando con algún veciño, decatámonos de que no concello, ou son moi burros, ou non teñen nin idea de facer istes concertos. Porque ninguén sabía do evento que se facía alí, nin quen tocaba, e os que nos achegamos, ou ben eramos amigos do grupo, ou algunhas das persoas que por alí paseaban.

      Escoitas tocar, e vas ver que hai.

      E posto a pensar, digo eu: Pero custa moito facer uns cartaces para poñer nas cafeterías e comercios do lugar onde se celebran estas cousas?

      E non se poderían facer uns papelitos para poñer nos mostradores decindo o que hai?

      Ou unha pequena valla publicitaria no sitio, indicando os días e os concertos que alí se fan, para que o sepan polo menos os veciños?

      Pero se ata nas festas da miña aldea se fai!!!

      Pero o peor, veu despois, cando empezou o concerto.

Cagada (con perdón) de escenario, por chamarlle de algunha maneira.

Baixo un sol, que caía a plomo, e sen toldo por riba!!

      Que se torrisquen os músicos, que total, co que cobran, dalles para mercar un pucho!!

      Xa quixera eu ver un pleno municipal onde se fixo o concerto. E alcalde e concelleiros, sen pucho!!! Anda que non me iba rir nin nada!!

Iban saber o que é un carracho tomando o sol na pola dun codeso.

Se nono vexo, nono creo… co que custan catro cartaces para poñer nos arredores, e alo menos, que nos enteremos os veciños da movida que temos á porta da casa, e un toldo para protexer ós músicos dunha insolación.

      Ó millor, é que gastaron todolos cartos no formigón e pedra labrada empregados na ponte do Burgo, que xa parece aquilo a pista de despegue do aeroporto de Peinador en vez dunha ponte romana!!

Bueno, anque iste é outro cantar e non o dos Ghalos. Menos mal que istes coa súa música, fixeron que se me pasara o cabreo por uns intres.

      Que diferencia… Pola tarde, achegueime ó concello da Lama, a escoltar o concerto da banda de música da miña aldea de Muimenta, e alí, si que o publicitaron ben publicitado. E os músicos, sentíronse moi a gusto ante a xente que acudiu a escoitalos. Se ata se pasou algún membro da corporación que coñezo para supervisar as cousas.

Pois a levalo con calma, porque penso que esto é momentaneo. En canto pase isto do coronavirus, xa non haberá mais música nos barrios, e volverá todo po centro.

      Pois ala, veña. Que teñades bo día, a ser bos, e perdédevos polas congostras dos arredores de Pontevedra, que de momento aínda non lles botaron o formigón que tanto gusta a esta corporación municipal.

      Apertas para todos.

(As fotos son dos Ghalos e de Radio Nova da Lama)

ODA CUMPLEANEIRA PRA JULIO.

ODA CUMPLEANEIRA PRA JULIO.
O meu amigo da ialma,
cumple hoxe cen aniños,
e celebrarao con calma,
cunhas tapas e cuns viños.

E como as presas son malas,
pídolle ó Axuntamento,
pra cando cumpla os douscentos,
prepare a festa con tempo.

Facendo o pregón cun bando,
por orde do señor alcalde,
cás tabernas ise día,
poñan os viños de balde.

E na fermosa Ferrería
famosa no mundo inteiro,
érgaselle un monumento,
a iste, sen par, gaiteiro!

Para Julio González Álvarez, con todo o meu cariño.

A MIÑA NETIÑA E A ÁRBORE DE NADAL

A MIÑA NETIÑA E A ÁRBORE DE NADAL
……Farto xa de estar tan farto de ver diante e ano tras ano o dichoso arboriño de Nadal, iste ano decidín “innovar” e pasar da árbore.
……E pensando, pensando…e xa que de cativo iba aos montes do Castelo, a buscar o piñeiro para poñerlle as bombillas, e solo dúas ou tres das de diario que lle poñia o meu tio Camilo, xa que as bolas de coloríns, aínda non chegaran ás aldeas… porqué non traer os montes do Castelo para Pontevedra, e que loceran como adorno de Nadal enriba da mesa?
……E nesas estaba, cando ocurrírseme que un tanque dos peixes de cristal (seica se chama así) non estaría nada mal para metelos e loceran alí dentro.
……Dito e feito. Marcheime ao monte cunha bolsa para metelo nela, e xa de paso fun a unha obra en construcción para coller algo de area, e así xuntar os montes do Castelo cos areais da Ría dePontevedra. A mais, merquei nos chinos unhas bombilliñas desas de 3€ a pilas,para que a cousa tivera aires de Nadal.
……Pero vai ti ver que tan pronto tiven todo montado, empecei a dar voltas darredor da mesa coas bombilliñas na mau, sen saber moi ben como poñelas dentro sen facer un derrame, e estragar o traballo feito.
……Non mirei xeito de poñelas. Falei conmigo mesmo e díxenme… “Pepe, non desfagas o que tanto che gusta ver así. Quita os chourizos do bote de cristal onde os tes metidos, e mete as bombilliñas nel.
……Dito e feito. Os montes do Castelo e a area da Ría de Pontevedra dentro dun tanque pros peixes, e as bombillas, dentro do bote dos chourizos.
……O conto foi, que cando estaba embelesado (que fermosa palabra… embelesado!) mirando para miña obra de arte, chegaron as fillas e a netiña para felicitarme polo meu cumpleanos. I eu todo cheo de ledicia, díxenlle á netiña sinalándolle o tanque dos peixes e o bote:
……– Nayma, mira que arboriño de Nadal mais fermoso fixo o avó!!! E botei unha risotada desas de satisfación que solo os que somos avós sabemos botar diante dunha neta.
……– E ela, coa súa inocencia, e nun perfecto castelán de Vigo, repuxo:
……– Abuelo, tu no sabes… Eso no és un árbol de Navidad!
……Jaaa. Canto se lles quere aos netos. Canto a quero. O que ela non sabe, é que eu xa sei que non é unha árbore de Nadal, pero tampouco llo vou dicir. Deixarei que siga coa súa inocencia de catro aniños.
……Bo Nadal para todos.

 

GAITEIROS “OS ALEGRES”

Catro vellos gaiteiriños,
xuntaronse nun teatro,
deixaron o bar e os viños,
pra tocar xuntos un rato.

Os Alegres de Pontevedra,
vaia ledicia escoitalos,
son coma os mellores viños,
que van ganando cos anos.

As estrofiñas fíxenllas no ano 2013 mentras se celebraba o festival dos Alegres no teatro Principal de Pontevedra. Para o ano seguinte, loceron proxectadas no escenario.

As fotos perteñecen ao seu perfil do Facebook.

 

PAN DE LEÑA

      As panaderías de Pontevedra cidade, deben pensar que somos parvos. Non se decatan de que os parvos son iles tratando de enganarse a si mesmos pensando que nos enganan a nós. Nin que pensaran que todo o ano é antroido para ter as barras do pan disfrazadas de “Pan de leña”

      Oian, que Pontevedra non deixa de ser unha aldea grande ou un pobo pequeno, onde a maioría dos que vivimos nela, ou somos ou temos raíces nas aldeas da provincia, e o que mais e o que menos sabe ben o que é un bo pan, sexa de forno de leña ou non.

      A maioría das panaderías locen un letreiriño co famoso ”Pan de leña” coma se o pan se fixera, ou a súa calidade tivera algo que ver coa leña, e cando todos sabemos que o bo pan e a súa calidade, vai na masa e non na casta do forno, así coma o bo xamón é mellor canto mellor come o porco, e non polo cortello onde se cría.

      Estes panadeiros modernos, aos que so lles preocupa o negocio, véndennos como “Pan de leña” unhas barras de pan que mercan conxeladas, feitas con sabe Deus que tipo de trigo, centeo ou millo, e que cocen nun forno eléctrico da familia dos microondas, media hora antes de vendelo para que esteña algo quente, porque despois en frio, non hai que lle meta o dente. E para que a mentira non sexa tan gorda e mais creíbel, adecéntano cunha pouca de fariña fresca, pra que lixe as mans de quen o merca.

      E que nin as galiñas en tempo de fame son capaces de meterlle o peteiro sen mollalo antes.

      Onte pola noite recén chegado a Pontevedra, merquei unha barra de “Pan de leña” nunha panadería preto da casa, para facer un tentempé de bonito con pementos morróns. Meu Deus, en canto abrín a barra co coitelo e mirei pra miga, decidín tirala barra inteira pro caldeiro do lixo, e botar o atún e o pemento nun prato picandolle unha ceboliña e salpicadolle un chorriño de viñagre. Esstaba crua, e xa mirei morrer xente envenenada con moito menos. Non fixen a proba, pero estou seguro que se deixo a barra de pan no burato dun formigueiro os pulgós dos frutais pretos dil, declararían o día coma festa nacional da liberación formigueira.

      Pero o peor non é que o “Pan de leña” non seña de forno de leña, nin son os cartos que tiras, nin o pan que estragas, nin a fame que pasas, non. O peor é mirarte despois ó espello e decir: Pero valgame Deus noso Señor. Que necesidade tiña eu de mercar unha barra de “Pan de leña” sendo de lalín, e tendo tan bo pan preto da casa, dando o mismo que sexa de forno de leña, eléctrico ou a carbón. Unha cousa si que é certa. Como ben di o refrán… “Vai o burro morrendo e vai aprendendo”

       Así que,  a partires de hoxe, cando non teña pan de Lalín, mercarei ise de molde que venden nos supers e que sabe bastante millor que o “Pan de leña”. Alo menos, pola noite saberei que ten a mesma calidade de cando o merquei pola mañá.

     Unha perta.

PETROGLIFOS DO COTO DO CASTELO-CADRÓN (Video de Angel Luís Utrera Baza)

Petroglifos de Coto do Castelo en Cadron, . Fai uns dias publicaba nos xornais o seu descubridor Daniel González Alén, as suas caracteristicas e localizaciòn, hoxe aproveitei o dia de sol, para darme unha voltiña polo monte de Cadron, mesmo as costas de Muimenta onde xa hai un tempo deu aviso Daniel a patrimonio de novos achadegos. Precisamente onte no face de Jose Iglesias Fernandez, tiñamos un bo debate sobre o noome da aldea.- Muimenta, ou moimenta, e foi Luz Méndez a que apuntou a orixe da toponimio Muimenta, de monumenta polo numero de restos arqueoloxicos que ali podense atopar…..quen sabe, a min particualrmente gustame moito a idea, asi que ai queda xunto con este video destes fermosos petroglifos, e seguro que haberá mais. (Angel Luís Utrera Baza)

http://www.facebook.com/angelluis.utrerabaza/videos/10206263862539926/

O CONVITE POLO DIA DO SANTO.

O CONVITE POLO DIA DO SANTO.
      Que magoa que se vaian perdendo as costumes mais fermosas que tiñamos nas aldeas ata non fai moitos anos. Refírome neste caso, ó feito de coller as botellas dos licores baixo do brazo e marchar polas casas veciñas convidando e festexando o santo de cada ún. Onte un bo amigo da Agolada, veume lembrar este fermoso feito, xa que está a cair o día do meu.
      Agora, non sei si pola velocidade na que vivimos, polas modernidades que temos ou porque nas aldeas xa non queda casi ninguén, perdeuse tan fermosa costume, e imos da man da comodidade. Se cadra, pagar unhas cervexas na taberna e mandar uns Wasaps dando os parabéns ós amigos.
      Na aldeiña onde nacín… na miña aldeíña do Castelo, na parroquia de Cadrón en Lalín, dame que ata os rapaces agardabamos polo día do santo dos nosos pais, avós e veciños, porque ise día sabíamos que había o palique que tanto nos gustaba escoitar, xa que para nós, os maiores sempre foron como unha artesa chea da sabiduría non escrita nos libros que tiñamos na escola.
      Do que mais me lembro é do señor Manuel Vilariño, o carteiro do Castelo como se coñecía alí e nos arredores. O día de San Manuel, aparecía pola casa xa a primeira hora da mañá, coa botelliña de Sanson pras mulleres e a de brandi pros homes, ademais de unhas galletiñas daquelas de María de toda a vida para acompañar. Na casa, había dúas copiñas de antes ás que se lle chamaba “chatos”, unha de cada casta, e que o meu tio Camilo e a miña tía Asunción debían ter só para ises días, pois o resto do ano, non lembro que se usaran pra nada. Sentábanse no carro que estaba gardado no cuberto, e alí latricaban durante un bó anaco, levando a copiña ós beizos de cando en vez e rillando daquelas galletas que tan ben sabían. Mentras, os rapaces, escoitabamos os contos cos que acompañaban o agasaio do Señor Manuel. Aproveito pra mandarlle unha boa aperta todo o meu cariño a súa viuda, a Señora Amparo, que acaba de cumplir os 98 anos e que se conserva tan fermosa coma un caravel.
      Outro que viña pola casa sempre no día do seu santo, era o Señor José de García. Que gran persoa, canto quería eu a este home así como a súa dona Señora Victoria. Levábanse moi ben coa miña familia. O señor José non era de moito madrugar, e o día de San José aparecía alá pola media mañá e só traía unha botelliña de Sansón, amais non era un home de moito enredo. O que si lle traía sempre ao meu tio Camilo era unha faria ou un puro para acompañar coa copa, pois o seu fillo Antonio era médico en Lugo e traíalle moito do tabaco co que o agasaiaban. Tanto él como a súa dona, xa non están entre nos dende fai tempo, pero lembrareime sempre diles.
      E teño que lembrar tamén ó meu pai, que levara tan fermosa costume de Muimenta pra Pontevedra, pronde fomos vivir cando eu tiña poucos anos e de onde escapaba en canto podía de volta pra Muimenta e pro Castelo, xa que sempre foi onde mais lle gustaba estar. Os meus pais arrendaran unha casiña nun lugar chamado o Marco, a un lado de Pontevedra e a onde hoxe casi chega a cidade. Polo San Jose tan pronto se erguía, collía o cesto das troitas que fixera con bimbios, e metía nel tres botellas… sanson, coñac e augardente, e xunto con unha bandexa de rosquillas que fixera a miña nai na sartén o día anterior, percorría as casas dos arredores empezando pola do Señor Benito “O Faracho” que sempre o agasaiaba con unhas botellas de viño tinto do país. Remataba sempre na taberna do Señor Pepe do Marco -co que se levaba moi ben- para convidalo e “para repoñer material” como decía el, pois as botellas coas que saía da casa sempre remataban cheas de aire.
      E vou rematar do mismo xeito que empecei. Unha magoa que se perdan estas costumes tan fermosas, e que tanto nos gustan lembrar ós que imos tendo xa unha edade. Ao mismo tempo que recoñezo parte da culpa de que se perdan por non saber inculcarllas ás fillas, anque na situación delas, sexa moi dificil por vivir na cidade, onde os veciños, non deixan de ser uns grandes descoñecidos.
      Unha perta pra todos.

TOURADAS EN PONTEVEDRA

          Agora que se achegan as Festas da Peregrina en Pontevedra, comenza a acompañarme o cabreo pola celebración de touradas na miña cidade e que a prensa nacional refírase a nós, como a capital galega da tauromaquia. Pero ainda me cabrean mais alguns dos razoamentos que dan os amantes de iste tipo de espectáculos sangrentos para xustificalos.

          O primeiro que che dín é que “ son unha arte”… mmm…  a min dame que a arte consiste e crear ou construir, polo que penso que a morte sexa do que sexa e de quen sexa, terá de todo menos arte. Tamén che dín que é unha tradición, e como calquera tradición hai que mantela, anque para min perpetuar calquera acto violento é un claro siño de incivilización. A tradición, tamén debe construir e ser un soporte pro noso futuro.           

         Dín os entendidos na materia que “Os touros son cultura” . Esta mañá, estiven buscando en Google e tratando de atopar algo sobre as touradas. Esta é unha das cousas que atopei:

          (En 1980, a UNESCO, máxima autoridade mundial en materia de cultura, emitiu a súa opinión ao respecto: A tauromaquia é o malchamado e venal arte de torturar e matar animais en público segundo unhas regras. Traumatiza aos nenos e aos adultos sensibles. Desnaturaliza a relación entre o home e o animal).

          Tamén me fun a RAE para ver a que poñía sobre da cultura e dí textualmente:

          (Conxunto de modos de vida e costumes, coñecementos e grao de desenvolvemento artístico, científico e industrial, nunha época, grupo social, etc.”  )

           Por outra banda, dinche que o touro morre diñamente. Pois ben,  non sei onde raios lin algunha vez que a dignidade é un valor e unha categoría construída polos humanos para simbolizar as súas cousas. Para un animal o sufrimento e a morte non son nin diñas nin indiñas, son eso…morte, e cando mais pronto suceda, mellor . Sáenche con que en Galicia os porcos da ceba, matábanse tamén de unha maneira sangrenta i eu non o nego, pero sí lles digo que o porco, base fundamental da alimentación do noso rural, matábase por necesidade e non por espectáculo, e según foron andando os tempos, foise humanizando a súa morte (por decilo de algún xeito) e hoxe, tratamos de que sufra o menos posible e non montamos un circo para entretemento de uns cuantos “imbéciles i escuros”. A morte é o remate da vida e canto mais pronto suceda, mellor.

          Un dos argumentos que mais me fai rir é “O touro non sofre”, como dando a entender que o sistema nervioso de un touro está inutilizado. Como carallo non vai sentir a pica, as banderillas ou a espada. Somos parvos ou qué…Ou acaso o touro mexase e cágase na praza porque lle entra o medo.

           Como derradeiro argumento, a tan siñificativa frase de  “quen queira ver os touros que os vexa, o que non que se vaia”.  Podería dicirse o mesmo da violencia de xénero;  o que queira facelo que o faga, os outros, que fagan a vista grosa e miren para outro lado. Pois non. Eu non miro para outro lado. A min non me gustan e aínda menos, que se subvencionen cos meus cartos. Tampouco os prohibiría porque entendo que en este mundo ten que haber de todo, así que alá cada ún coa súa concencia. O que si quero é que non traten de tomarme o pelo con semellantes trapalladas argumentarias.

          E xa para rematar. Si hai algo que me fode por riba de todo, é que lle chamen “mestres” aos toureiros e que se dén argumentos para xustificalos. Os Mestres, son outra cousa y si se respetase a vida dos animais, non habería nada que xustificar.

          Unha aperta para todos e felices festas a pesar destas cousas.

SAN CIBRAN DE TOMEZA – PONTEVEDRA

           O monte de San Cibrán en Pontevedra, atópase na Parroquia de Tomeza, no lugar de Lusquiños, a un par de km. dá cidade. No seu cumio hai unha ermida na que se venera ao santo, e onde se celebra unha romaría os Luns de Pascua.
           Ata hai uns anos, xunto coa do San Benito de Lerez, eran as romaxes campestres pontevedresas por excelencia, chegando mesmo a ser festivo medio día para que a xente fose a pé ao monte, para gozar da primeira romaria do ano, onde se ía degustar ademais dunha boa merenda, a rosca de Pascua, e de paso, cumprir co santo como ben marca a tradición.

           A imaxe do santo que se atopa na ermida, é unha imaxe moi pequena, aínda que segundo os veciños de tomeza é un santo moi grande de corazón ademais de moi milagreiro, sendo o mellor santo para quitar o mal de ollo e o meigallo dun xeito moi chamativo. Para iso, o penitente, ten que dar nove voltas ao redor da capela e a cada volta completa, botar unha pedra ao tellado, cumplíndose o seu desexo se as nove pedras quedan enriba dél. Para espantar o meigallo das casas, véndense a pé da ermida, uns ramiños de loureiro, herba Luísa, Fiuncho…que se bendícen durante a misa.
           Segundo parece, debido ao tamaño das pedras que se botaban ao tellado, había que arranxalo despues de cada Romaxe, polo que se decidiu poñer gravilla nunhas cestas nos arredores da ermita, para amortecer no posible os danos. Agora, estas pedriñas forman parte da penitencia pero parece ser que nun comenzo, tiñan como obxeto non trabucarse nas voltas que se daban, e así poder completar as nove sin erro.
           A romaría, cambiou moito dende hai trinta anos, pois fíxose unha estrada ata o alto do monte e xa non se ven as moreas de mozos e mozas pola rúa da estacion ou polo Marco cargando a cesta coa merenda para subir o monte a pé e pasar alí o día.
           Agora os romeiros, chegan en coche e xántan nos distintos chigres que se montan para ese día.

           O que si, segue a ser un lugar con unha vista privilexiada sobre o val do Rio de Tomeza. Fai uns anos fíxose un mirador, dende onde hai unhas fermosas vistas da cidade de Pontevedra e Figueirido así como todo o val por onde serpentea o rio.

ROMANCE PRA DOUS GARDAS DE TRAFICO

ROMANCE PARA DOUS GARDAS DE TRAFICO

 

Veño a lles contar señores,

un suceso acontecido,

na autopista que nos leva,

dende Pontevedra a Vigo.

 

“Non por moito madrugar…”

Di un refrán con razón,

e máis, no caso que conto,

e do que fago mención.

 

Arrinco pra Balaidos,

un sábado polo serán,

coa bufanda no pescozo,

é unha bandeira na man.

 

Pra chegar algo mais cedo,

sendo eu un bó celtista

vou ata ó nudo do Pino,

pra colle-la autopista.

 

E iba cheo de ledicia,

coa bufanda e a bandeira,

entre berros de ¡¡¡Ala Celta!!!,

e cantando a Rianxeira.

 

Nun abrir e pechar de ollos,

chégome a Ponte de Rande

cos nervios a flor da pel,

e c’unha emoción moi grande.

 

E paso a ponte zunbando,

pois xa me eran moito horas,

parecía por momentos,

que fumegaban as rodas.

 

O carallo foi que, xusto!

cando se acaba o carril,

no desvio a Redondela,

párame a Garda Civil.

 

– Boas tardes cabaleiro,

seica vai con rapidez,

pois pasou na Ponte ó límite,

nove kilómetros ou dez.

 

– Verán vostedes señorías,

é que levo algo de presa,

que esta tarde o meu Celtiña,

vai xogar cos da Meseta.

 

– Non nos conte as súas penas,

nin diga seus sentimentos,

pois disculpas como a súa,

escoitámolas a centos.

 

A mais pra súa desgraza,

ó saber que vai pra Vigo,

direille que estes  axentes,

son socios do Deportivo.

 

¡¡ Cajo no demo de Soria !!…

Sin palabras me quedei…

metin a man na carteira,

pra ensinarlles ó carné.

 

Eso sí, moi caladiño,

e aceptandolles a multa,

o pensar que se falaba,

denunciábanme por “Ultra”.

 

E mirade vós que as cousas,

nunca son o que aparentan,

pois ríndose un cara o outro,

isto é o que comentan:

 

-Siga vostede camiño,

e non nos faga moito caso,

vaia animar ó Celtiña,

pra poder sair do paso.

 

Que sendo nós mais celtistas,

que os músicos da Roda

desexamos, gane o Celta,

e o Depor que se foda.

 

Eso sí… con sentidiño!

que onde pon que hai que ir a oitenta,

non hai disculpa que vala,

cando se chega ós noventa.

 

– ¡¡ Malo raio que os parta !!

¡¡ Vaia broma mais pesada !!

Si non fose polo Celta,

íbame de muiñada.

 

¡¡¡ VIVA LA JUARDIA CIVIL !!!,

Berreilles pola ventana,

o saber que me aforraba,

todo o soldo da semana.

 

E o partido foi redondo,

e houbo festa en Balaidos

có Celtiña na primeira,

e ó Depor descendido.

 

I este queridos amigos,

foi o feito acontecido

na autopista que nos leva,

dende Pontevedra a Vigo.

…

Este romance fixeno durante estas vacacións, anque debín facelo hai un par de meses. O malo foi que as ansias de traballo non foron moitas e as ganas de escribir poucas. E agora que o teño rematado, dedícollo a Garda Civil de Tráfico polo bó comportamento que tivo unha parella para conmigo, e pra que vexades que non son tan malos como os pintan… polo menos os que son celtistas!!!. O suceso aconteceu o día do derradeiro partido do Celta en Balaidos e no que logrou a permanencia en primeira e que provocou o descenso do Depor.