LEITE MAZADO

LEITE MAZADO
.    Nunha xuntanza que tiven onte na Estrada con amigos dunha asociación cultural, e falando das cousas que vivimos de cativos, chamoime moito, que casi ningún escoitara falar nunca do leite mazado. Na miña casa natal do Castelo, lembro de cativo a miña nai e a miña tía moitas noites mazando nén a carón do lume da lareira, para facer a manteiga.
.    Lembroas sentadas cunha ola de barro entre os xeonllos, moi pretas do lume, supoño que para quentala.
.    Na ola metían unha vara chamada “mazo” ou “mazarico” que nun cabo tiña unha roda de madeira que me parece que lle chamaban “Rodela” que era a que batía o leite, e unha tapa de madeira tamén para que non saíra o leite para fora e que tiña un buratiño por onde se metía o mazo.
.    Enchíase a ola de leite, e mazaban nél ata sacarlle a manteiga. …. Non lembro o tempo que levaba facela, pero si lembro que pasaban moitas horas mazando nél polas noites.
…. Aquela manteiga despois, comiámola con pan e mel, según saía quentiña 🙂
A foto e no pazo de Arxeriz no Saviñao.

CELEBRANDO A NOTE DE DIFUNTOS.

PARRAFEO ENTRE A MORTE MAIS EU! (Aviso a navegantes)
– A morte ándame seguindo,
pois ven a todos meus actos,
e dime que quer levarse,
a todolos meus contactos.
No na cagues, calavera,
que ata os pes e as maus me sudan,
ti non mos leves a todos…
Só os que non me saúdan!!!
– Estou dacordo contigo,
e penso que tés razón.
A ises que non te saudan,
levareinos pro panteón.
E xa te aviso, meu amigo,
que anque che deña coraxe,
levareime tamén a ises,
que non che len as mensaxes.
– Dígoche morte, que é,
xente que non se emociona,
dalles outra oportunidade,
e a ver se mañá reaccionan.
E a morte dixo:
Dacordo!!
Pero fareinos cinzas!!
Sé que mañá non saúdan,
ti, nada mais me avisas!!!
…….
Aquí, en Galicia, somos moi dados a copiar as tradicións foraneas, como se non tiveramos dabondo coas nosas. E chamámoslle “Jalo ven” ó que foi toda a vida o día de difuntos. Bueno, chamámoslle “Jalo ven” de momento, porque xa veredes como nuns anos convertímolo en “Jaloven Fest”… porque agora todas son “Fest”
É que os galegos somos así, e non hai volta que darlle.
En México non fan coma nós. Danlle ó jalo ise por onde o lombo perde o seu casto nome pola parte de abaixo, e celebran por todo o alto, xa que é unha tradición ancestral, o “Día de muertos” e fan coplas á morte, tal como facemos aquí polo Entroido ou polos Maios.
As coplas, inspíranse en conversas entre a morte e as persoas, á maneira das nosas regueifas.
O poema que puxen, é un bo ejemplo.
Así que xa sabedes, en canto veña o Jalo ese, coitelada ó pescozo e pro forno con el!!!
…………
RESPONSOS PARA FEDERICO DO OUTEIRO.
SOLISTA Morreu Federico, quedou o fillo.
CORO Quedoulle o chupe de monaguillo.
SOLISTA In venerémolo logo.
CORO Venerémolo cantando, xantando e bebendo.
SOLISTA Do ceo caeu un garrafón.
CORO Cheíño de viño pra ocasión.
SOLISTA Ave.. ave… a beber viño.
CORO E botémoslle un pouco polo fuciño.
SOLISTA Cinco euros de propina seguros.
CORO Que sí, para poder comprar uns puros.
SOLISTA E si lle cantamos un bó rato.
CORO A viuda paga outros catro.
SOLISTA E si o difunto é muy rico.
CORO Cantámoslle un chirivico.
SOLISTA E si o difunto é muy probe.
CORO Tanto cantar xa nos fode.
SOLISTA Si temos pecados, mellor nos será confesalos.
CORO Aproveitemos a ocasión pra se confesar.
SOLISTA E despois matemos a fame.
CORO Que con fame non hai quen cante.
SOLISTA Pois xantaremos no Pipeiro.
CORO Un bo pulpo e carne o caldeiro.
SOLISTA E aceite aceitorum.
CORO E pimento pimentorum.
SOLISTA Follas de loureiro a eito.
CORO E xa está o rustrido feito.
SOLISTA Deasile, deasile, si é tonto que espabile
CORO E si é pobre e non ten nada botemoslle terra na cara.
SOLISTA Adeus amigo Federíco
CORO Sexas pobre ou sexas rico, enterrámosche o forico
TODOS Amén
SOLISTA As misas o 18 de xullo
CORO Que é cando dan máis propina
TODOS Amén

TOURÓN – PONTE CALDELAS (Lenda de Santa Bárbara)

..      Visitando o conxunto arquitectónico que hai na igrexa de Tourón, chamou a miña atención unha santiña que está encaixada na parede da parte traseira da igrexa. Pois nunca vira un santo aí. Sempre no frente, e nalgúns casos nun lateral, pero nunca na parte traseira.
..      Según me conta o señor Manuel Chamadoira, que andaba por alí dando unha volta, no ano 1727, apareceu unha imaxe de Santa Bárbara feita de pedra, entrerrada a carón dunha fonte que hai a uns 50 metros da igrexa, e que se coñece como “Fonte Santa”
..      Os veciños, limpárona ben, e levarona para igrexa, poñéndoa no altar, e quedando así de cu pra fonte. E tal foi a sorpresa dos veciños, cando pro outro día, viron a imaxe da virxe outra vez na fonte. Volveron collela, e volvérona para igrexa, aparecendo na fonte de novo pro outro día mais.
..      Este feito, seica aconteceu unhas cantas veces, ata que a última vez que o fixeron, descargouse unha enorme tronada sobre a parroquia que durou toda a noite.
..      Entón, os veciños, decatáronse de que o que quería Santa Barabara, era estar onda a fonte, e acordaron facer unha peana na parte traseira da igrexa, e poñer a santiña mirando pra ela.
..      E alí se pode ver hoxe. Dende onde está, mírase a fonte, e dende a fonte, mírase a Santiña.
..      A última foto, está feita dende a “Fonte Santa”

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

NOITE DE MEIGAS E BRUXAS EN DONRAMIRO (Lalín)

NOITE DE MEIGAS E BRUXAS EN DONRAMIRO (Lalín)
..    Aproveitando que hoxe é a noite mais meiga e con mais lendas do ano, contaba a miña nai, que na parroquia de Donramiro, xa fai moitos anos, había unha casa na que vivian tres irmaus, e que pola noite no fallado seica se escoitaban sons de cadeas, e non se sabía moi ben polo que. Se non lembro mal, a casa chamábase a casa dos Palmaz ou Parmaz.
..    Unha das lendas que me contaba sobre esa casa era, que unha noite, deixaron o chau estrado de fariña triga, e que pro outro día, apareceron nela as marcas das cadeas, polo que decidiron chamar ó cura da parroquia para que bendicira a casa, como así fixo.
..    Dende aquel día, non se volveron escoitar mais sons.
..    Eu metíame con ela, e dicialle que a ver se o cura, de paso que bendiciu a casa, puxo unhas ratoeiras sen que ninguén o soupera.
..    Estes sons, escoitábanse en moitas casas, según contaban cando eu era mozo. E dicíano sobre todo, cando algunha persoa morrerría sen cumplir unha promesa relixiosa feita. Entón, a súa ánima, penaba pola casa en diante, ata que calquera familiar cumplía a promesa feita por ela.
..    Dende que as casas se modernizaron, e fixéronse as placas de formigón e bloques, deixaron de escoitarse as ánimas en pena.
..    Pero ises sons, forman parde da multitude de lendas tan fermosas coas que conta a nosa tradición oral.
..    Que teñades un bo día.

DECLARACIÓN DE INTENCIÓNS, SOBRE O MACHISMO NA NOSA MÚSICA TRADICIONAL.

DECLARACIÓN DE INTENCIÓNS, SOBRE O MACHISMO NA NOSA MÚSICA TRADICIONAL.
..      Dun tempo a esta parte, parece que dende certos círculos estremistas, tentan cambiar a nosa tradición musical tachandoa de machista… Así, sen mais, e coma quen non quere a cousa!!
..      – Parece que molestan as estrofas dos curas maila criada.
..      – Non se entenden moitos dos cantares e romances de cego que falan de amoríos.
..      – Censúranse estrofas de Muiñeiras, Alalás, Parrafeos, etc.
..      – Aborrécense cantidade de certas regueifas.
..      Grupos de música, e músicos en xeral, cambian as estrofas dunha cantiga, porque algunha persoa malencarada, tachounos de machistas ó baixar do escenario.
..      A min, xa fai anos na Radio Galega, unha moza duns vinte anos, díxome algo tan absurdo, como que a cantiga do mandil da Carolina era machista porque realza unha prenda de vestir, que simboliza a esclavitude da muller no rural, sen saber nin siquera, que a cantiga fala dunha saia e non dun mandil, que pro caso é o mismo. Anque se fora a saia, diríame que e un simbolo das violacións nas casas.
..      Eu, anque son doutros tempos e doutra cultura, penso que soupen adatarme ben ó andar dos anos. Pero non por eso, vou deixar de cantar as estrofas que dende certos círculos tachan de machistas. Xamais o farei! E nunca renunciarei a calquera copla tradicional por moi machista ou feminista que sexa, mal que lle pese a quen lle pese.
..      A tradición musical, no meu pequeno entender, non é unha foto fixa do que había hai 100-150 anos e da que dís gústame ou non. A tradición musical é un ente tan vivo como o pobo que a vivíu e vive.
..      Se un pobo, non se sinte identificado con ela, como pasa niste caso, ésta non ten sentido. As tradicións musicais deben ir cos tempos, coidalas e respetalas, e se se cambian deixan de ter sentido, e convertiranse en folclore.
..      Que “O paraugas do Xosé” ten contido machista? Pois claro. E a “Lista de Schindler” contido fascista. Que facemos, queimámos as partituras e cintas dún e outra? E que facemos, con Les Lutriers por decir “Los coros de novicias, se miran pero no se tocan”
..      Así que, como xa dixen, seguirei cantando ata que morra, todo tipo de cantigas tradicionais, mal que lle pese a tantos e tantas aprendices de Manuel Fraga. Dictador e censor durante moitos anos, dende aquel famoso Ministerio de Información e Turismo.
…     E xa para rematar, aí van unhas estrofiñas do “Latín Canteiro” (Verbo xido) moi… pero que moi machistas:

O pinrelo foi ó monte,
con gañas de carifaixo,
e alá entre unhas uzes,
puxo a pinrela por baixo.

O piruleiro vai alto,
o Xarabelo nun ven,
a culpa é da cañeira,
que o cañeiro non a ten.

A pulenca do sinfoso,
sinforosa cantu quer,
sinforosa contra a nitra,
como se lintra á muller.

Pola noite na zingada,
eiche botar unhos purrios,
i eiche deixar a estrabela,
colorada coma os murrios.

Verbo xido miña purria
que intervas por areona,
eiche de anisca-los currios,
e pindarche na morrona.

FRASES PARA BOTAR A SORTES NOS XOGOS

* Un café lle diron o gato, ó que lle toque o número catro… un, dous, tres, catro.

Tamén: Catro patas ten un gato… un, dous, tres, catro  (para xogar ó burro)

* Pinto, pinto, gorgorito, pronde vas ti tan bonito. Ó que lle toque o número cinco… un, dous, tres, catro e cinco.

* O gato caiu ó pozo, as tripas fixeron “guá”, arremoto, pitipoto, arremoto, pitipás…. Ti salvadiño estás!! (Pro xogo do escondite)

* China, china, capuchina, en que mau está a china (Pros xogos das bolas) adiviñar en que mau estaba.

* Díxome Deus e a Virxe María, que perda que gañe, que nesta estaría.

Díxome Deus, que estaba naquela, e dixome a Virxe, que estaba nesta.

E díxome Deus a pura verdá, que se o di a Virxe, nesta estará (Para escoller a mau na que se agochaba algo)

* Teño un paxariño que canta e que voa. Onde está a china? Quedou dentro ou vai fora. (Metíase a canica nunha mau, e logo no peto, e o  sacala, había que adiviñar se quedara no peto ou seguía na mau.

* Rabo de boi, rabo de besta… dixo túa nai, que estaba nesta:

   – Nesta estará, díxomo o cura.

   – Se o dixo o cura, verdade será. (Se se acertaba na mau na que estaba a china.

* Lagarto, lagarto, dime a verdade, que o rabo che parto.

* Leite de cabra, leite de besta, ou está no furado, ou dentro da cesta. (Para descubrir cousas que se agochaban)

* Puñín, puñín. Quen esta dentro? Xan do convento. Quen está fora? Xan da gaiola. O que se ria, paga a carriola. (Non me lembro moi ben: Enriba da mesa, poñiamos os puños pechos, un enriba doutro, e contabamos contos, o que se rira, sacaba un puño)

* Pico, pico, mazarico, quen che dou tan grande pico. Doumo Deus pro meu traballo, e derramar este carballo. (Para saber a quen lle tocaba quedar no xogo do escondite)

* Na parroquia de Cadrón, hai tres galiñas e un capón. As galiñas estaban mortas e o capón anda na horta. Tris, tris… tris, tras… fora estás!

* Escondo lorito de quiquiricón, tres galiñas y un capón. O capon etaba muerto, las gallinas en el huerto, tutururú, que salgas tú por las puestas de Manbrú. ( Inf. Margarita Fernández Vázquez)

* Teño un gato na cociña e estame dicindo que é mentira. Teño un gato no corral, e estame dicindo que é verdá. (Pras adiviñas)

* Arroz con leite, me quero casar, cunha rapaciña diste lugar, que sepa decir pe, que sepa decir pa, que a deixen ir a festa e que sepa contar… un, dous, tres, catro!

 * Para vis, para vós. A filla do rei casada con vós. ¿A quen escolledes vós? (Para os equipos dos rebumbios) (Inf. Xan Perez)

* Rato, rayo 24, dame a mau que se non te mato, coa punta do meu zapato… que 1, que 2, que 3, que 4. (Inf. Estrella Luz Rivera)

* Botón, botón, de la bota botera. Criribitón, fora cañón. (Inf. María Vidal Solla)

* Nesta, nesta, o cu dunha cesta. Dixo meu pai, que estaba nesta. (Para adiviñar en que mau estaba) (Inf. Maribel Viéitez)

* Manzana, manzana, manzana podrida. Un, dous, tres… salida!!! (Para saída nas carreiras) (Inf. Laura Freire)

* Ó montón, que pouquiños son. Que entre… María, por este rincón! (Pro xogo da corda. No sitio de María, dicíase o nome de quen se quería que entrara) (Inf. Marta Alonso Álvarez)

* Pin, pin, seramatapín. Esconde a bandexa que ven o galopín, pin, pin. (Inf. María Esther Crespo Ardao)

NOMES POPULARES DALGUNHAS FROITAS

      Moitas das froitas que temos en Galicia, coñécense mais polos nomes cós que se baituzaron no rural, que polo seu nome natural.

      Fai uns días, cando puxen no Face o nome dunha casta de mazás como “Mazás pel de sapo” ou “Mazás pel de pataca” a uns moitos estranoulles o nome, e moi poucos coñecían o nome popular.

      Asi que, aproveitando a ocasión, vou poñer  cinto froitas, co nome co que as coñecín dende cativo:

      – COLLÓNS DE FRADE: As ameixas negras (Cirolas). (Os “Collons de frade” tamén se coñecen como “Collóns do Papa” ou “Collóns de Bispo” Porque según conta a lenda, en certa ocasión, nomeouse Papa a unha muller que se disfrazara de home.

.     Dende aquela, había que comprobar a masculinidade do elexido tocandolle os seus atributos. Un cardenal, era o encargado de facelo, e pra iso sentaban ó futuro papa nunha silla cun burato por onde lle colgaban os atributos. E a fraseciña que se decía o ver que era home, era “Hai un par de collóns que colgan coma ameixóns (Cirolas?)”

      E según segue contando a lenda, este comprobante infalible, pasou a facerse tamén nos conventos de frades, onde polas noites metíanse moitas mulleres disfrazadas.

      – AFOGACÁNS: As peras marelo pardo con manchas. Son autóctonas.

      – MAZÁS “PEL DE SAPO” OU “PEL DE PATACA”: Tamén se lles chama “Mailas” Esta mazá, e orixinaria de Galicia, moi parecida á Reineta.

      – MAZÁS DO CURA: As mazás rubias autóctonas, que había en moitas das Casas Rectorais. Supóñome que o nome viralles de aí.

      – CHOCHIÑOS: As brevas que aparecen nas figueiras antes da colleita dos figos (O curioso destas, era que abríanse, pasábaselles a lingua pra saborear o doce que tiñan, e despois comíanse. Bueno, iso segue sendo unha tradición facelo aínda hoxe en día)

      Pois ala. A comer chochiños e collóns de frade que son as mais ricas… sen despreciar ás demais, claro!

      Que teñades bo día, a ser bos, e non vos perder polas congostras.

 

TEMPO DE CASTAÑAS

-XOGO DE NENOS:
“Debaixo dun castiñeiro
paseando unha galiña
caeu degarado ourizo
e un golpe lle deu na crista.
Bota a correr a galiña
e dille de presa ao galo:
-Fuxa, señor galo, fuxa,
que cae o ceo en anacos.
-Quén llo dixo, ña galiña?
-Sentin un na coroniña.
Apreta o galo a correr
e, cô raposo encarando:
-Fuxa, -dille,- señor raposo,
que cae o ceo en anacos.
– Quén llo dixo, señor galo?
-Dixo a señora galiña.
-Quén llo dixo, ña galiña?
-Sentin un na coroniña.
Bota o raposo a correr
e, atopando o can ao paso:
-Fuxa, -dille,- siñor can,
que cae o ceo en anacos.
-Quém llo dís, señor raposo?
-Díxomo o siñor galo.
-Quén llo dixo, señor galo?
-Dixo a señora galiña.
-Quén llo dixo, ña galiña?
-Sentin un na coroniña.
Bótase o can a correr
e cô lobo tropezando:
-Fuxa, -dille,- señor lobo,
que cae o ceo en anacos.”

FRASES COTIÁS DAS CASTAÑAS:
-Traeme as medias castañas: traeme as zocas
– Auga de castañas : dise do café pouco cargado.
– Quedouse en auga de castañas: algo que non tivo moita importancia.
– Duras coma cascallos:- dise das fabas do caldo cando non coceron ben (Os cascallos, ou castañas pilongas, son as que se secaban no canizo)
– Estalarlle a castaña na mau: cando un cae na propia trampa.
– Non estar para asar castañas: non ter ganas de festa.
– Sacarlle as castañas do lume: librar a un dun problema.
– Darlle unha castaña: zurrarlle na cara.
– Come que vas quedar coma a castaña do medio: díselle ós rapaces que coman que van quedar delgados (Polo regular, a castaña do medio do ourizo é a mais delgada.
– ¡Toma castaña!: levar un chasco.
– ¡Pegarse un castañazo! Pegarse un golpe forte.
– Coller unha castaña. Emborracharse.
– Estoupou como unha castaña: unha explosión seca.
– ¡Manda castaña! Algo que non ten xustificación, que – sorprende a un

ADIVIÑAS DAS CASTAÑAS:

“Son verde e non son limón,
son moura e non son carbón,
son vermella e non son sangue,
son branca e non son papel,
¿Que cousa cousiña son?

“Eu nacín dentro dun berzo, onde ninguén tocar ousaba:
quen puña a mau non tornaba… Entre cidades e cortes me desexan ver crescida,
e as mulleres preguizosas comigo gañan a vida”

“¿Cal é a cousa, cal é ela, ten tres capas de inverno: a primeira mete medo, a segunda é lustrosa a terceira é amargosa?”

“Outo me vexo no meu lugarexo.
Por unha risada, perdín miña añada”

“Outos pais capeludas nais
e os fillos incha-foles, adiviña ti, si podes”

“Outo estou, color de ouro teño,
por unha risada perdo canto teño”

“Outo me vexo no meu canguerexo,
vexo vir e non podo fuxir”

“Outo, outo cabaleiro
dalle a risa e caelle o diñeiro”

“Alto foi meu nascimento de doncela recollida;
cando ia para me rir, tal foi a queda que dei
que a casa non máis voltei”

“Altetes, altetes con seus carrapetes;
con o riso que lle deu, todo se perdeu”

Ten pelexo coma a xente,
e é moi boa para comer;
chega polo mes de Santos
e todo o ano a tés.

Alto me vexo
no meu capelexo,
por unha risada
quedeime sen nada.

Alto está,
barbas ten,
ri e solta o que ten .

No aire se cría,
no aire se ten;
bota unha risada
e perde o que ten.

ESTROFAS SOBRE AS CASTAÑAS
As castañas son castañas,
os ourizos son ourizos;
os ollos da tua cara,
para min son dous feitizos.

Acabáronse as castañas,
secáronse os castiñeiros,
acabáronse as rapazas;
quedan os mozos solteiros.

Acabáronse as vendimas,
ahí veñen as esfolladas
para comer coas nenas,
catro castañas asadas.

Ábreme a porta, Marica,
que che quero dar castañas;
-Eu a porta non cha abro,
que ben sei as tuas mañas.

Naquela banda do río,
ten meu pai un castiñeiro;
bota castañas no outono,
uvas no mes de Janeiro.

Aquel vello castiñeiro,
esquecendo a súa cañota,
ergue os brazos rexoubeiro;
faise roncón e punteiro,
e quere bailar a jota.

Santiña do Soutarelo,
bota castañas abaixo;
anque non teño mantelo
collereinas no refaixo”.

“Santo que estás no canizo
bota castañas embaixo
que anque non teño mandil
acádochas no refaixo.

Castiñeiro, dás castañas
que eu ben che vexo as candeas;
ao te ver falar con outro
sáltame o sangue nas veas”.

“Castiñeiro sin galiñas
castañas non pode dar;
rapaza que non tén gracia
Qué amores pode tomar?“.

“Ó Carballo cáille a folla
i ó castiñeiro o ourizo;
as mociñas, as de agora
todas andan ó castizo”.

“Ó Carballo cáille a folla
i o ourizo nona ten;
as mociñas que hai agora
moi pouca vergoña ten.

“Cereixas nun castiñeiro
foi cousa que nunca vín;
non te alaudes que me deixas
que eu nunca te pretendín”.

“Eu quero un mozo que sexa
forte coma un castiñeiro,
que sexa bon beilador,
saiba tocalo pandeiro”.

“Sentaivos mozos, sentaivos,
anque as mozas sean poucas;
habémosvos dar castañas
anque non comades outras”.

“Teño un castiñeiro á porta
que me dá moitas castañas;
heiche de dar un saquete
xa que todas más apañas”.

Dáseme tanto por ti,
coma se nunca te vira!
encólgate dun castaño,
coas pernas para riba!

A aldea de do Castelo,
De lonxe parece vila,
Cunha corredoira na entrada,
E un souto na saída.

-Ábrema porta Marica,
que che Quero dar castañas,
-eu a porta non cha abro,
que ben sei das túas mañas.

A castaña no ourizo,
quixo rir e reventou,
caindo castiñeiro abaixo,
mira que golpe levou.

As castañas ben se comen,
o viño vaise bebendo,
o cariño vai entrando,
e a honra vaise perdendo.

SAN ANTONIO, SAN GONZALO E SANTA ANA.

SAN ANTONIO, SAN GONZALO E SANTA ANA
.       Contan os mais vellos do lugar, que cando Deus repartiu as competencias que lle corresponderían a cada santo, cometeu un erro. Un erro de duplicidade, xa que otorgoulles sen decatarse, as labouras de casamenteiro a dous santos ó mesmo tempo: a San Antonio e a San Gonzalo.
.       O conflicto que creou entre os dous santos, foi tan grande e chegou a tal punto, que cando unha moza lle pedía a un deles pra se casar, o outro sentía tantos celos, que armaban tal regueifa, que ata resoaban os berros na terra.
.       Sabendo Deus do asunto, e sentíndose culpable de semellante desfeita, chamounos ós dous, e tomou unha decisión salomónica: Concedeulle ao San Gonzalo as labouras de casamenteiro das mulleres vellas, a ó San Antonio as das novas,
.       San Pedro, que amais de ser o encargado de gardar as  chaves do ceo coñece todos os idiomas do mundo, é o encargado de escriturar as actas das xuntanzas celestiais, e escribíu o conto en portugués e á maneira dun cantar de cego, deste xeito:

Santo Antônio ficou bravo
onda Deus foi reclamar:
– Em assuntos de noivado,
e casório ao pé do altar,
São Gonçalo ainda acaba
ocupando o meu lugar…
O Senhor sorriu e disse:
– Toniquinho, não esquenza:
Você casa as que têm vinte,
ele casa as de cinquenta.
Você para em vinte e nove,
ele assume até os noventa.
Pois não é que o tal acordo
fez o céu se encher de graça?
Os dois santos se abraçaram
e até hoje, sem pirraça.
Santo Antônio acode a uva,
São Gonçalo, a uva passa.

….    E por eso, esta estrofiña que vou pór de seguido, e que perteñece ao cantigueiro tradicional portugués, non ten moito sentido, xa que ningún dos dous santiños pode meterse nas competencias do outro.

Sao Gonçalo de Amarante,
Casamenteiro das velhas,
Porque não casas as novas?
Que mal te fizeram elas?

.       Pero o conto non remata aquí, porque durante a xuntanza, e atopándose Santa Ana presente, xa que era a encargada de que estivesen sempre cheas as cuncas do viño de Deus de de San Pedro, díxo en voz alta e dirixíndose a Deus con todo o respecto: Señor, a min aínda non me dou encomenda algunha. E Deus tan sabio él, metendo o dedo índice na orella e sacudíndoa ben, preocupado porque xa estaban todas as encomendas repartidas, respostoulle:
.        – Pois xa está o asunto arranxado miña queridiña Ana. Ti serás a casamenteira das viudas.
.       – De cales señor, das novas ou das vellas…
.       – Tanto das novas coma das vellas, que non quero enredos e cometer o mesmo erro outra vez.
.       E iste, e non outro, é o motivo polo que San António é o casamenteiro das novas, San Gonzalo o das vellas e Santa Ana a casamenteira das viudas.

– O romance ou cantar de cego, ensinoumo un bo amigo cantor portugués: Toniño Zambujo . Pró conto, inspiroume un dos trasnos que durmen na carballeira da Chan, no Caritel de Ponte Caldelas.

A ROMARÍA DA CARBALLEIRA DO SAN XUSTO (Cantigueiro)

A ROMARÍA DA CARBALLEIRA DO SAN XUSTO (Cantigueiro)
… A ermida, pequena, de planta de cruz latina, ten cuberta a cabeceira con bóveda de nervaduras e a nave con artesonado de madeira. A parte máis antiga pode ser do século XV ou do XVI. A romaría é das máis sonadas da parte norte de Cotobade
… Viñan xentes para quen era obrigado oír misa e asistir a unha procesión na ermida de Nosa Señora dos Remedios que está nos montes de Fentáns, na dereita do Lérez…
Logo os festeiros pasaban a noite nas inmediacións da capela. Nas antigas festas, o día 4, pola noite, chegaban as rosquilleiras e panadeiras de Caldas. Traían
empanadas, mel, rosquillas e pan de trigo. Tamén ese mesmo día ían á caza das cabras salvaxes ós montes de Fentáns, ós acantilados que caen perpendiculares para o río, onde tiñan que descolgarse os mozos atados con cordas. Isto agora non se fai.
Desapareceu tamén a “danza de espadas”, que executaban na carballeira…
Había na festa ofrecidos co seu hábito, caixas de mortos, principalmente de neniños, que levaban na procesión o día 6, na cabeza, ofertas dalgún carneiro, polos e cartos…(Antón Fraguas) 

Carballeira do San Xusto,
carballeiriña famosa
naquela carballeiriña
perdín eu a miña rosa.

A Carballeira do San Xusto,
ten ó lado unha xesteira
onde hei de botar a noite
cunha mociña solteira.

San Xusto e San Pastor
andan os dous polos cotos
pra saudar aos de fora,
e para curar ós coxos.

Carballeira de San Xusto
moitos arrodeos ten,
se non fora polos Santos
alá non iba ninguén.

Os carballos de San Xusto,
locen as follas bermellas,
foi que veu por riba diles,
o demo nunca centella.

Carballeira do San Xusto,
Carballeira do San Xusto;
naquela carballeiriña
hei de beillar ó meu gusto.

Carballeira de San Xusto,
carballeira derramada,
naquela carballeiriña
perdín a miña navalla.

Perdín a miña navalla,
mais valera non perdela,
fíxenme dalí veciño,
por casar coa moza aquela.

Boteiche unha, boteiche outra,
por riba dos carballiños,
a carballeira de San Xusto,
é niño dos paxariños.

María botouse a rolos,
pola a carballeira abaixo,
porque lle picou un toxo,
por debaixo do refaixo.

A caraballeira de San Xusto,
ten tres carros de madeira,
un é meu o outro é teu,
e o outro é de quen o queira.