ODA Ó AMIGO CANABAL.

Alá arriba en Forcarei,
teño un amigo gaiteiro,
que ó escoitar o ben que toca,
fai que me quite o sombreiro.

Tanto entona un alalá,
como toca unha muiñeira,
e envexa lle da ós da Roda,
cando canta a Rianxeira.

Un gran tipo é este tipo,
e ademais un bo chaval,
chamado Pepe de nome,
e de apellido, Canabal.

Polo medio da semana,
xa que somos amiguiños
imos ó Pepe do Marco,
a celebralo cuns viños.

E o domingo en vez da misa,
imos dar ata Marcón,
xa que a tasca do Emiliáno,
é a nosa gran devoción.

E hai alí unha pulpeira,
que seica é do Carballiño,
que nos pica unhas racións,
que regamos cun bo viño.

E entre un grolo e outro grolo,
e entre tallada e tallada,
renovamos a amizade,
coas dúas maus apretadas.

 

XA É INVERNO!!

XA É INVERNO!!
O inverno ten frio,
e está todo por vir,
meteuse na cama,
non pode durmir.
Ten os pes mollados,
e neboa nos ollos,
frios os xeonllos,
moi rubio o nariz!
Ponlle un cobertor,
mais unha mantiña,
pra que queza axiña,
e sexa feliz.
Para miña netiña Naima – 11-12-2021

A CIDADE DAS COSTAS DE ALÉN (Fornelos de Montes)

 CIDADE DAS COSTAS DE ALÉN (Fornelos de Montes)
.       A finais do verán pasado, achegueime ata Traspielas, para mirar un foxo do lobo que hai no monte Chan de Anduriña.
.       O foxo, non está en moi bo estado, pero é dos poucos dobles que coñezo, con un doble corredor e unha doble trampa.
.       Pero a sorte, quixo que me atopara por alí cun empregado do servizo de montes, que me levou a outro lado do monte, a un lugar coñecido como a cidade das Antas, onde fai pouco se descubriron 39 chozos, e según parece, entre a matogueira, pode haber moitos mais, xunto cunha neveira que se atopa tamén desfeita.
.       Contoume que a lenda desta pequena cidade de chozos viña decindo que era unha pequena cidade, a onde viñan morrer os mais vellos dos lugares dos arredores. Por iso é coñecida tamén como a cidade dos mortos.
.       Chaman a atención os chocos de dúas medidas. Os mais grandes, onde poden caber tres ou catro persoas, son moi parecidos ós que hai no Suído perteñecentes ó mesmo concello. Estes eran uns refuxios para resgardarse das inclemenzas do tempo ós pastores que pasaban os días nos montes coudando do gando.
.       Pero o que é mais chamativo, son os pequenos que non teñen un interior de mais dun metro cadrado de superficie e medio de alto. Penso que serían para gardar os alimentos, roupa, cás, e aperos que necesitaban istes pastores.
.       Tamén me di unha persoa coa que falei, que o pasar preto un camiño de arrieiros, poderían ser escondrixos pro contrabando, tales como había na Cruz da grade enLalín, e que foron desfeitos cando se ampliou a carretera que vai ó Irixo.
.       As terras, parece que perteñeceron ó mosteiro de Melón, polo que a neveira, debería ser dos monxes perteñecentes á orde do Cister.
.       Todo o conxunto, Chozos, Neveira, Foxo do lobo, Petroglifos de Estacas, Mirador de Coto de Eiras, e Area recreativa de Chan da Cavada, son diños de visitar.

 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

ODA Ó MEU AMIGO OLEGARIO.

ODA Ó MEU AMIGO OLEGARIO. 
Tranquiliño que eu estaba,
en moi boa señardade,
cando alá, dende Beade,
recibín unha chamada.

Era o amigo Olegario,
pra convidarme a un cocido,
pra xunto con outros amigos,
celebrar o aniversario.

Como a todas estas farras,
non se pode decir non,
pra amenizar a ocasión,
levei a miña guitarra.

E alá collemos camiño,
un tal Canabal e mais eu,
sentados no coche seu,
e os dous moi contentiños.

En Beade xa esperaban,
Carlos, Suso e mais Andrés,
picando nuns tentempés,
mentras uns viños cataban.

Foi un fermoso serán!!
Papándolle un bo cocido,
regado cun mellor viño,
e tartas pra rematar.

E como non hai sobremesa,
sen botarlle unhas cantatas,
entre copas e cubatas,
ata foi a Marsellesa.

Moitas grazas Olegario,
por sacar pra ocasión,
a garrafa do sitróm,
e os licores do armario.

Moita sorte, que a mereces,
e que cumplas moitos mais,
nós estivemos moi formais,
e ti, cumpliches con creces.

 

CELEBRANDO A NOTE DE DIFUNTOS.

PARRAFEO ENTRE A MORTE MAIS EU! (Aviso a navegantes)
– A morte ándame seguindo,
pois ven a todos meus actos,
e dime que quer levarse,
a todolos meus contactos.
No na cagues, calavera,
que ata os pes e as maus me sudan,
ti non mos leves a todos…
Só os que non me saúdan!!!
– Estou dacordo contigo,
e penso que tés razón.
A ises que non te saudan,
levareinos pro panteón.
E xa te aviso, meu amigo,
que anque che deña coraxe,
levareime tamén a ises,
que non che len as mensaxes.
– Dígoche morte, que é,
xente que non se emociona,
dalles outra oportunidade,
e a ver se mañá reaccionan.
E a morte dixo:
Dacordo!!
Pero fareinos cinzas!!
Sé que mañá non saúdan,
ti, nada mais me avisas!!!
…….
Aquí, en Galicia, somos moi dados a copiar as tradicións foraneas, como se non tiveramos dabondo coas nosas. E chamámoslle “Jalo ven” ó que foi toda a vida o día de difuntos. Bueno, chamámoslle “Jalo ven” de momento, porque xa veredes como nuns anos convertímolo en “Jaloven Fest”… porque agora todas son “Fest”
É que os galegos somos así, e non hai volta que darlle.
En México non fan coma nós. Danlle ó jalo ise por onde o lombo perde o seu casto nome pola parte de abaixo, e celebran por todo o alto, xa que é unha tradición ancestral, o “Día de muertos” e fan coplas á morte, tal como facemos aquí polo Entroido ou polos Maios.
As coplas, inspíranse en conversas entre a morte e as persoas, á maneira das nosas regueifas.
O poema que puxen, é un bo ejemplo.
Así que xa sabedes, en canto veña o Jalo ese, coitelada ó pescozo e pro forno con el!!!
…………
RESPONSOS PARA FEDERICO DO OUTEIRO.
SOLISTA Morreu Federico, quedou o fillo.
CORO Quedoulle o chupe de monaguillo.
SOLISTA In venerémolo logo.
CORO Venerémolo cantando, xantando e bebendo.
SOLISTA Do ceo caeu un garrafón.
CORO Cheíño de viño pra ocasión.
SOLISTA Ave.. ave… a beber viño.
CORO E botémoslle un pouco polo fuciño.
SOLISTA Cinco euros de propina seguros.
CORO Que sí, para poder comprar uns puros.
SOLISTA E si lle cantamos un bó rato.
CORO A viuda paga outros catro.
SOLISTA E si o difunto é muy rico.
CORO Cantámoslle un chirivico.
SOLISTA E si o difunto é muy probe.
CORO Tanto cantar xa nos fode.
SOLISTA Si temos pecados, mellor nos será confesalos.
CORO Aproveitemos a ocasión pra se confesar.
SOLISTA E despois matemos a fame.
CORO Que con fame non hai quen cante.
SOLISTA Pois xantaremos no Pipeiro.
CORO Un bo pulpo e carne o caldeiro.
SOLISTA E aceite aceitorum.
CORO E pimento pimentorum.
SOLISTA Follas de loureiro a eito.
CORO E xa está o rustrido feito.
SOLISTA Deasile, deasile, si é tonto que espabile
CORO E si é pobre e non ten nada botemoslle terra na cara.
SOLISTA Adeus amigo Federíco
CORO Sexas pobre ou sexas rico, enterrámosche o forico
TODOS Amén
SOLISTA As misas o 18 de xullo
CORO Que é cando dan máis propina
TODOS Amén

SAN VICENTE DE PARADA (Ponte Caldelas)

SAN VICENTE DE PARADA (Ponte Caldelas)
.       Nestes días, por fotos postas polo concello, e por algún dos veciños da parroquia de Parada, mirei que se limpou o entorno da capeliña do San Vicente de Parada.
.       E ven esto a conto, porque xa fai tempo e dando unha volta por alí, atopei un “sartego” debaixo dun valado formando parte dil.
.       Ten a tapa partida como se o deixaran para facer o valado por un lado e como bebedoiro pras vacas polo outro. Penso que non sería pra beber as persoas, porque como somos os galegos, non creo que quixera beber alguén onde estivo enterrada unha persoa. 
.       Seguramente, ese “sartego” estivo dentro da Capela e sacouse por algún motivo. Así como tamén un monolito de pedra labrada de un metro e medio de altura, que se atopa nos lindes dun dos prados que circundan a capeliña.
.       Pero o que é aínda mais chamativo é, que as pedras que conforman o valado, son redondeadas e típicas dos castros, polo que de seguro, preto da capeliña, hai algún castro de onde viñeron.
.       O concello, debería, catalogar esto, limpalo e señalizalo.

• 

• 

• 

• 

• 

• 

IN MEMORIAM: MARÍA OTERO CASAS

IN MEMORIAM: MARÍA OTERO CASAS
.    Van alá dúas ou tres décadas de cando un día cantando nas festas de Santa María de Sacos, chamou a miña atención un monumento funerario que hai onda a entrada da igrexa, dedicado a María Otero Casas, que fora mestra na parroquia, e unha estrofa a modo de dedicatoria, coa seguinte inscripción:
                    “LINDERO ENTRE DOS MUNDOS
                    SOLO UNA LOSA NOS SEPARA
                    TU DUERMES EN UNO SIN VIDA
                    YO EN OTRO TE VELO SIN ALMA”
.    Preguntando sobre este monumento, ensinaronme uns cuantos mais espallados pola aldea de “Vila de Riba” dedicados tamén a esta muller, e contáronme unha historia de amor.
.    O que fora compañeiro dela, para amosarlle o seu amor, e cando esta finou, dedicoulle todos estes monumentos, e ata fixo unha casa semellando á que vivian en Pontevedra.
.    En todos puxo tamén un reloxo coa hora na que finou : Ás 10 da mañá.
.    Fai uns días, volvinme lembrar desta fermosa historia, e achegueime outra vez á Vila de Riba, para ver como estaban aqueles monumentos que tanto chamaran a miña atención. E alí seguen, anque as inscripcións xa están algo borrosas e os monumentos en total abandono. A historia tan fermosa, perdurará nos tempos.
.    Tamén se conserva a a casa na que viviron algún tempo, con un monumento feito en ferro imitando a unha torre, e rematado en punta de flecha e que preguntando, non me souperon dicir moi ben o seu siñificado.

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

CARRABOUXOS

COQUELOS, COCAS, CARRABOUXOS, BUGALLOS, MAZACOUCAS, BAILARETES, CACHOLOS, MINCHOS, MAZÁS DO CUCO, PARINOLAS, PANDAROTES, CARACOIS…
,     Anque semellan ser froito do carballo xunto coas landras, nono son.
Son unha maneira que ten o carballo de defenderse contra os parásitos e a mosca asociada a él.
,     Todos teñen no seu interior un ovo cunha larva pequechiña branca, que cando se convirte en mosca, sae ó traveso dun pequeno buraquiño que fai.

• 

• 

• 

ODA Ó MEU AMIGO MANU RIZABÉ

Os que temos bos amigos,
dos que se din de verdade,
convídante á súa casa,
todos cheos de bondade.

Danche patacas e grelos,
péxegos, mazás e peras.
e ata che dan uns oviños,
prás tortilliñas das ceas.

E cando chega o Outono,
cheo de noces e figos,
o primeiriño que fan,
é chamar polos amigos.

Danche unhas noces con mel,
e sinalando as figueiras,
poñen a escada dicindo…
Podes coller os que queiras!

Graciñas, amigo Manu,
por esta tarde de farra…
Chama por min cando queiras,
que vou, e levo a guitarra!

AS ANDURIÑAS XÚNTANSE, E PREPÁRANSE PARA EMIGRAR!!!

AS ANDURIÑAS XÚNTANSE, E PREPÁRANSE PARA EMIGRAR!!!
….
Lonxe dela, de pé sobre a popa
dun aleve negreiro vapor,
emigrado, camiño de América
vai o probe, infelís amador.
I ó mirar as xentís anduriñas
cara a terra que deixa cruzar:
“Quen puidera dar volta -pensaba-,
quen pudera convosco voar!…”
Mais as aves i o buque fuxían
sin ouír seus amargos lamentos;
sólo os ventos
repetían:
“¡Quen puidera convosco voar!”
…
(Anaco do poema “Unha noite na eira do trigo” de Curros Enriquez)
– O poema, foi musicado por Xosé Castro “Chané”, que xunto con Curros, foron emigrantes en Cuba.
A cantiga, acabou sendo tan popular, que a tradición modificou o primeiro verso “No xardín unha noite sentada” por “Unha noite na eira do trigo” que rematou sendo o título da cantiga.
O tema do poema é a separación dos amantes por culpa da emigración. Mentres o mozo emigra a América, a rapaza queda chorando en Galicia, cun desenlace tráxico por parte de Amador.
…..
Dun amor celestial, verdadeiro,
quedou sólo, de bágoas a proba,
unha cova
nun outeiro
i on cadavre no fondo do mar.
…..
Curros e Chané, que coincidiron na emigración en Cuba, na música e na poesía, tamén descansan xuntos no cemiterio do Santo Amaro da Coruña.

 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

•