RECOÑECEMENTO EN VILATUXE

QUERO FACER PUBLICO O MEU AGRADECEMENTO…
A todos os veciños de Vilatuxe, e de maneira moi especial á comisión organizadora da Feira dos Carballiños, polo recoñecemento que se me fixo onte durante a feira, motivado pola miña labor en prol da cultura e a música galega, e especialmente polo cantar que lle fixen fai seis anos a esta feira tan fermosa. A verdade é que non teño palabras coas que poder expresar todo o que sinto.
A mais, foi unha ledicia recibilo de maus do noso alcalde D. Rafael Cuíña, e estar acompañado por outras sete persoas ás que tamén se lle recoñoceu a sua importante labor nos distintos eidos da vida cotiá da parroquia e da feira.
Moitas grazas pola acollida que me prestades ano tras ano e polas atencións que tedes conmigo.
Sempre no meu corazón, e todos os anos com vós nesta data.
Unha perta para todos.

Na feira dos Carballiños en Vilatuxe. Cantando con Benito, Antonio e Manolo

Enlace ao xornal “La voz de Galicia” no seu artigo sobre a feira.

http://www.lavozdegalicia.es/noticia/deza/2017/05/15/secuestro-feira-dos-carballinos/0003_201705P15C4992.htm

A QUE SABE UN BICO NOS BEIZOS?

UN BICO NOS BEIZOS… 
Sabe a caricias,
a abrazos,
a tenrura,
a dozura,
a mel.
Sabe a susurros,
a palabras,
a silenzos,
a miradas,
a un… quérote!
Sabe a anoiteceres,
a amenceres,
a mañás frias
e a maus quentes,
a miradas infindas…
Sabe a terra,
a ceo,
a mar.
Sabe ó teu nome…
Sabe a ti!

PAN DE LEÑA

      As panaderías de Pontevedra cidade, deben pensar que somos parvos. Non se decatan de que os parvos son iles tratando de enganarse a si mesmos pensando que nos enganan a nós. Nin que pensaran que todo o ano é antroido para ter as barras do pan disfrazadas de “Pan de leña”

      Oian, que Pontevedra non deixa de ser unha aldea grande ou un pobo pequeno, onde a maioría dos que vivimos nela, ou somos ou temos raíces nas aldeas da provincia, e o que mais e o que menos sabe ben o que é un bo pan, sexa de forno de leña ou non.

      A maioría das panaderías locen un letreiriño co famoso ”Pan de leña” coma se o pan se fixera, ou a súa calidade tivera algo que ver coa leña, e cando todos sabemos que o bo pan e a súa calidade, vai na masa e non na casta do forno, así coma o bo xamón é mellor canto mellor come o porco, e non polo cortello onde se cría.

      Estes panadeiros modernos, aos que so lles preocupa o negocio, véndennos como “Pan de leña” unhas barras de pan que mercan conxeladas, feitas con sabe Deus que tipo de trigo, centeo ou millo, e que cocen nun forno eléctrico da familia dos microondas, media hora antes de vendelo para que esteña algo quente, porque despois en frio, non hai que lle meta o dente. E para que a mentira non sexa tan gorda e mais creíbel, adecéntano cunha pouca de fariña fresca, pra que lixe as mans de quen o merca.

      E que nin as galiñas en tempo de fame son capaces de meterlle o peteiro sen mollalo antes.

      Onte pola noite recén chegado a Pontevedra, merquei unha barra de “Pan de leña” nunha panadería preto da casa, para facer un tentempé de bonito con pementos morróns. Meu Deus, en canto abrín a barra co coitelo e mirei pra miga, decidín tirala barra inteira pro caldeiro do lixo, e botar o atún e o pemento nun prato picandolle unha ceboliña e salpicadolle un chorriño de viñagre. Esstaba crua, e xa mirei morrer xente envenenada con moito menos. Non fixen a proba, pero estou seguro que se deixo a barra de pan no burato dun formigueiro os pulgós dos frutais pretos dil, declararían o día coma festa nacional da liberación formigueira.

      Pero o peor non é que o “Pan de leña” non seña de forno de leña, nin son os cartos que tiras, nin o pan que estragas, nin a fame que pasas, non. O peor é mirarte despois ó espello e decir: Pero valgame Deus noso Señor. Que necesidade tiña eu de mercar unha barra de “Pan de leña” sendo de lalín, e tendo tan bo pan preto da casa, dando o mismo que sexa de forno de leña, eléctrico ou a carbón. Unha cousa si que é certa. Como ben di o refrán… “Vai o burro morrendo e vai aprendendo”

       Así que,  a partires de hoxe, cando non teña pan de Lalín, mercarei ise de molde que venden nos supers e que sabe bastante millor que o “Pan de leña”. Alo menos, pola noite saberei que ten a mesma calidade de cando o merquei pola mañá.

     Unha perta.

NA LEMBRANZA DE JOSÉ LUIS SUCASAS

…..-Onte, cando me chamou o noso común amigo Antón Valcarce para comunicarme a mala nova, apenas puiden creelo, e mais, da maneira que mo dixo: “Foi morrer, facendo o que mais lle gustaba, dando pedaladas na súa burra pola illa da Toxa”

      Eu estaba xogando coa netiña en Pontevedra recén chegados de Lalín. Deixeime caer sentado, e con dúas baguas pelexando por sair dos meus ollos, empecei a percorrer o derradeiro día que estiven con él. Non facía moito, apenas dúas semáns. Eu iba de Meaño para Cambados, e atopeino a cabalo da súa burra (como lle chamaba a súa bici) e paramos nunha cafetería a pe da estrada para tomarlle un café e latricar un pouco. Non lembro moi ben a conversa pero seguro que andivemos percorrendo as corrredoiras e congostras do Castelo e lembrando cousas da nosa xente como facíamos moi a miudo.

      Era un gran tipo, cinco anos mais novo ca min. Lembro que cando de rapaces xogabamos os do meu tempo no cuberto da casa no Castelo, el miraba pra nós dende a ventá da súa, xa que estaban moi a carón unha da outra.

      Xa de mozos, coincidíamos moitas veces na taberna de Rios da nosa aldea, e atopábao moitas mais xogando ó tute con Florentino  Migueles, un veciño ó que todos queriamos moito. Pero os nosos camiños iban moi separados e deixamos de saber un do outro durante uns anos, ata que un día no que estaba eu cantando na Arzúa, achegouse para saudarme, intercambiamos os números de teléfono e anovamos a amizade que tiveramos noutro tempo.

      Non era un tipo de moitas palabras, mais ben, había que sacarllas pra poder levar unha conversa, e mais conmigo, que sempre me gustou falar moito. Quen millor o define, é o noso amigo común, e tamén veciño da misma aldea do Castelo, Luís Fernández Ríos: “Realmente, eu coñecino moi ben. Era tal como di a xente: Tranquilo, socarrón, retranqueiro, silencioso, lector e pouco conversador”

      A min, o que mais me gustabe del, era a retranca que tiña. Sentía admiración por el e polas saídas que tiña para enrevesar as cousas de tal xeito, que non parabas de rir cando estabas o seu lado.

      O seu libro “O paxaro que ninguén ve” é un reflexo da nosa aldea do Castelo e das súas xentes. Un libro que eu debín ler como unha ducia de veces. A finais do ano pasado, un día falando con el, saiu a conto unha das familias da aldea e unha anécdota que lle pasou con ela e que estaba reflexada no libro. Decicín volver a leelo outra vez, pero nono atopei na casa. Chameino e comenteille que perdera o seu libriño e que quería mercalo outra vez, pregunteille onde o podía atopar. Non te preocupes, dixo. Achégome eu a Pontevedra e lévoche un exemplar polo módico prezo dun café.

      E así foi. Uns días antes do Nadal, apareceu en Pontevedra dende Vilanova, cabalgando na súa “burra” e con un paqeutiño con dous libros: “O paxaro que ninguén ve” e “Soñando buratos na terra” con unha fermosa dedicatoria cada un deles.

      Botamos toda a mañá latricando de moitas cousas, e a hora de marchar, eu esquecía o paquetiño cos libros enriba da mesa do bar. Botouse a rir, e díxome: Se fas así coas guitarras, debes ter ós fillos mortos de fame.

      Pero non quedou aí a cousa. A proba da súa retranca, chegou pro outro día en forma de comentario (poño o recorte da captura) no seu muro do Facebook e onde el firmaba como “Em Lis Boa”

      Botareino moito de menos. Foi un gran tipo, un bo compañeiro, un mellor amigo, e ademais veciño da Aldea do Castelo na parroquia de Cadrón en Lalín.

     Ata sempre meu amigo. Que a terra che sexa leve.

Unha foto que me mandou xa fai tempo, como proba do seu paso por Pontevedra, e que poño como homenaxe á súa “burra”

O que é a vida. Sempre se metía conmigo e decíame que tiña que mercar uha bici pra facer exercizo, que andar nela era moi sán. A raiz dun artigo que lin na prensa, e lembrandome dos seus consellos, dediqueille dúas estrofiñas que puxen no seu muro do face… so tres días antes do seu falecemento!

Gardareinas coma ouro en pano…

A lembranza, publicouna o Faro de Vigo na súa edición do Deza o dia 5/IV/2017

VIVA LALIN CON RAZÓN OU SEN ELA !

VIVA LALIN CON RAZÓN OU SEN ELA !
                    Ó que me dé un pau doulle un peso,
                     e se é de Carballo… trinta reás!
….. Álvaro Cunqueiro no prólogo do libro de cociña galega, que escribeu na compaña de Araceli Filgueira, cóntanos que “as xentes de imaxinación son, cáseque sempre, as que comen millor, quizas porque como decía o conde de Clemont-Tonnerre asocian a súa sustancia terrea ao lugar de onde son, e perciben entón deica as súas frebas o lazo que os xungue á terra que os soporta; sinten a segreda esencia das cousas incorporarse á súa, e así comulgan coa súa terra nun festín de amor”
….. A verdade é que, os galegos, cando temos a oportunidade de darnos unha pequena homenaxe e disfrutar das ledicias dunhas nécoras, duns percebes, dunha empanada de bacallau con pasas, dun pulpo á feira, dun godello, albariño ou ribeiro, dun café de pota con pingas, sen esquencerse dos consabidos chatos de licor café, e dunha boa compaña para unha longa sobremesa de cantigas, moito nos reconforta a vida, os ósos e a alma.
….. Mesmo parece que xa obtemos o perdón de Deus, so polo ben que tratamos o corpo que él creou a súa imaxe e semellanza.
….. E que decir desa taza de caldiño quente un pouco antes dir pra cama, neses días de duro inverno nos que parece que toda a auga do carreiro da veira da casa, veu dar ás sabenas da cama e teñen mais auga co pozo do Porto no Regato das Abellas do Castelo.
….. E a todo esto, sen esquencerse dun almorzo de papas feitas con fariña de millo, herdanza impagable das nosas avoas, e que nos manteñen direitos durante todo o día coma se foramos un jarabullo ou a aguillada do noso avó.
….. Ser de Lalín, non ten prezo, e se o tivera, non habería cartos pra pagalo, por iso, os chourizos, o lacón e os grelos, deixámolos pro sábado pola noite que hai cocido.
….. Unha perta pra todos e…
….. QUE VIVA LALIN CON RAZÓN OU SEN ELA !

O FURANCHO DO JACINTO (2ª Parte)

O FURANCHO DO JACINTO – 2ª Parte
(De cando o Jacinto pechou o furancho)

Na parroquia de Marcón,
provincia de Pontevedra,
un home tiña un furancho,
que abría na primavera.

“O Furancho do Jacinto”
era o nome do recuncho,
sinalado cun ramallo,
de loureiro e mais fiuncho.

Ata alí coma formigas,
chegaban xentes pra farra,
gaiteiros e mais cantores,
e tocadores de guitarra.

Uns cantaban e bebían,
outros comían a eito,
mentras Jacinto berraba…
– Compañeiros, viño ó peito!

E entre cuncas e xerriños,
de viño branco e mais tinto,
según se enchia o bandullo,
íbase afrouxando o cinto.

E os que por alí pasaban,
sentíanse admirados,
polo ben que se cantaba,
cos paladares mollados.

O carallo foi un día,
que da noite pra mañá,
o furancho pechou porta,
sen nin sequera avisar.

A xente desorientada,
ó non poder tomar viño,
deambulaba por congostras,
corredoiras e camiños.

Ata que un día un tal Pepe,
coma un can que vai cazar,
aguzou ben o fuciño,
e adicouse a investigar.

E despois dunhas pesquisas,
pasando unha sede doente,
dou conta do sucedido,
ós amigos e clientes.

– O Jacinto é o culpable,
de semellante desfeita,
por venderlle a uns ourensans,
todo o viño da colleira.

E agora os bebedores,
andamos todos de loito,
porque pechou o furancho,
que abría a iso das oito.

Soio cabe sacar disto,
a seguinte conclusión,
e vouna decir a todos,
con gran dor no corazón.

O Jacinto fixo o mesmo,
que os curas no sermón:
Kyrieléison, Christeléison,
veñan cartos pro caixón!

– Como ben di un refrán,
que seguro fixo un beato,
¡Pra beber, hai sempre xente…
O carallo é dar sulfato!

… ………………..Letra;  José Iglesias Fernández
…………..        Axudou;  Julio González Álvarez

.

NOTA SOBRE O CANTAR
…..O Jacinto é un bo amigo, que anque non en moita cantidade, colleita un viño tinto caíño, albariño e branco país, que lle randea o nabo con calquera dos tres.
….. Todolos anos polo mes de Maio vendíao no seu furancho, e uns cuantos amigos xutabámonos alí pra beber e botar unhas cantiguiñas de paso.
….. Fai uns anos fixéralle un cantar titulado “O FURANCHO DO JACINTO” coa idea de cantala no furancho entre os amigos.
….. Agora e xa coa edade bastante avanzada, dende fai un par de anos decidiu venderlle a colleita toda a un restaurante ourensán, para poder librarse de atender o furancho, xa que lles daba bastante traballo tanto a él coma súa dona, que era a que facía as tortillas e fritia os chourizos e pementos para acompañar o viño. Amais non lle compensa abrilo, ante as obras que tiña que facer impostas pola nova normativa da Xunta sobre furanchos.
….. Outro bo amigo meu, e aínda mellor músico e gaiteiro, Julio González Álvarez, deume a idea de facerlle un cantar de despedida e peche ó furancho. E a min como estas cousas non é que me deñan moito traballo facelas que digamos, pois eso. Entre os dous fixémoslle un cantar dedicado o peche do Furancho do Jacinto.

UNHA CAIXA DE OSTRAS DE ARCADE

UNHA CAIXA DE OSTRAS DE ARCADE

          Manoliño do Cachuzo, marchara pra Pontevedra a facer a mili tal como faciamos todos os mozos por aqueles anos. A coñecer mundo, dicían úns. Pra sair da casa e perder a vergoña, dicía o cura. Pra perder o tempo, diciámos nós. Así que coma todos, saíu da aldea e foi facer a mili ó cuartel de Figueirido.

          Un día, ó rematar as maniobras, e como agasaio por ser bós soldados, mais polo valor que se lles supoñía, díronlles premiso de fin de semán. Manoliño en vez dir pra súa casa na aldea, foi pra dun compañeiro de camareta que era de Arcade, e do que se fixo moi amigo, que o convidou a pasar alí un fin de semán.

          E así foi. Chegaron a Arcade o sábado polo medio do día e antes de ir xantar, foron papar unhas ostras cuns viños a unha ostrería, que para iso Arcade é a terra das ostras. Papou tres ducias delas, e tanto lle gustaron que lle dixo ó seu amigo:

          – Quen me dera mandarlle unhas poucas ós meus pais pra que as proben. De seguro que lle iban gustar ben.

          – Pois mándallas polo autobús. Dicímoslle ó taberneiro que che prepare unha caixa delas e mañá mándasllas polo coche de Lugo.

          Dito e feito. Pro outro día tíñanlle preparada unha caixa de madeira con seis ducias de ostras moi ben envoltiñas nuns manoxos de algasn pra que se mantiveran frescas e non levaran golpes durante a viaxe. Levounas ao autobús e acompañou a caixa con unha nota pros seus pais, na que ademais dos contos da mili dicíalles;  “Mándovos tamén unha caixa de ostras pra que vexades que cousas tan ricas comen as xentes dos pobos da veira do mar, e xa me contaredes se vos gustan“

          Os poucos días chegoulle ó cuartel unha carta da súa nai, na que entre outras cousas dicíalle: “ Tamén che direi que comemos as ostras que nos mandaches. Fixen o caldo con elas en vez de coas navizas de sempre. A min non che me justaron moito, pero ó teu pai, que ben sabes que come de todo,  justáronlle moitísimo, e dí que a ver se cando veñas, traes unha pouca de semente pra botar entre os repolos e así poder telas todo o ano. O que non soupemos foi pra que eran as pedras que mandaches envoltas nelas. O teu pai tirounas pro medio da eira e andan os jatos todo o día xojando con elas, ate parece como si as quixeran abrir pensando que teñen algún berme dentro”

A MIÑA HOMENAXE NAS CANTIGAS TABERNARIAS EN LALIN.

A MIÑA HOMENAXE NAS CANTIGAS TABERNARIAS EN LALIN
Vaia detallazo que ten a organización das cantigas pra conmigo, sobre todo cando hai moita xente que o merece mais, ou alo menos igual ca min. Empezando por eles mesmos, por ser capaces de levar as cantigas un ano mais ás tabernas de Lalín.
Son un namorado da música tradicional e por suposto das cantigas tabernarias, xa que as tabernas eran o conservatorio que tiñamos os que somos de aldea e onde pasabamos moito tempo os fins de semán.
Que mellor cousa que botar unhas cantigas acompañado polos amigos e diante dun xerro de viño e uns torresmiños recén feitos.
Así que nas tabernas de Cadrón, Muimenta e a Ponte, foi onde empecei a cantar cos amigos ata que o futbolín e o televexo botáronnos pra fora pouco a pouco a nós, e a todos os que cantaban nas tabernas, non tardando moito en desaparecer tan fermosa costume.
Que ledicia que se volvan recuperar en moitos sitios e por moitos grupos que axudan a facelo e entre os que teño moi bos amigos.
Na miña cantiga “Un cocido de Lalín” dediqueilles ás cantigas un par de versiños como non podía ser menos, despois do empeño que están a poñer en recuperalas no noso concello.
Unha magoa non darme tan fermosa noticia uns días antes, e ter comprometida esa data nun festival benéfico do que non me poido librar, pero farei todo o posible por estár no folión do remate no “Picoteo” e así poder saudar a Crespo e á organización pra darlles ás grazas polo detalle que teñen pra conmigo. Amais, a data quedará reservada pra non perdelos nos vindeiros anos.
Unha perta pra todos.

http://www.farodevigo.es/portada-deza-tabeiros-montes/2017/02/01/homenaje-jose-iglesias-fernandez/1615275.html

http://www.farodevigo.es/portada-deza-tabeiros-montes/2017/02/01/quince-bares-seran-escenario-dia/1615276.html

http://www.lavozdegalicia.es/noticia/deza/lalin/2017/02/01/recuperar-as-tradicions-antano-musica-cantares/0003_201702D1C11992.htm

ROMANCE DO GATO

Estando o señor don Gato,
en sillón douro sentado,
con xibón de cotonía
y muy largo embitonado,
luego Ile viu la noticia
que había de ser casado,
con unha gata malíesa,
que andaba n‘aquel tejado.
El gato, con tanta risa,
caiu del sillón en bajo,
rompió las siete costelas
y mais la punta del rabo.
Luego chamaron al médico
y tamien al escribano,
para facer testamento,
de lo que había robado:
dúis libras de longaniza,
mas otras dúis de pescado,
y otras tantas de manteiga,
para manteiga-lo caldo.
—Si me morro deste mal,
que me entirren naquel campo,
con la cabeciña fóra,
y el peliño ben peinado.
Con un letreiro escribido,
bien alto y aún mais claro,
con letras de ouro que diga:
“Aquí morreu un desdichado.
No morreu de tabardillo,
ni tampouco de costado,
que morreu do mal de amores,
que é un mal moi desgraciado.”

Remexendo na miña maleta da desorde, atopei nun papel esta versión do famoso romance. Non lembro nin onde me fixen con ela, pero é ben mais fermosa que a que está en castelán.

 

OS NENOS CANTORES DE CADRÓN E FUXAN OS VENTOS

Artigo de José Luís Sucasas en “Praza Pública” sobre as cantigas de reises na parroquia de Cadrón:
http://praza.gal/opinion/3739/os-nenos-cantores-de-cadron-e-fuxan-os-ventos/?utm_source=dlvr.it&utm_medium=twitter