A TIA CHOLA

A TIA CHOLA
..      Por moi escuro que sexa o día, ó chegar a noite, sempre hai unha luz que te ilumina e te reconforta.
…     Para todos… amigos, veciños e familia, sempre fuches, e serás a tía Chola!!
..      Ata sempre, tía chola… que a terra che sexa leve!!
………
Miudiña como a flor…. ergueita coma un fungueiro.
Amorosa como a seda… pegadiza como mel
Fermosa coma unha rosa… brilante coma un luceiro.
Eterna coma unha estrela… clara coma un bisel.
Sutil como a fariña… dura como un penedo
Aselante coma o moucho… áxil coma uha lebre.
Acolledora coma un berce… suave coma un pincel.
Serea como a calma… lixeira cal anduriña.

Tristura, moita tristura… tristura na ialma miña!

IGREXA DE TOURÓN (Ponte Caldelas)

IGREXA DE TOURÓN (Ponte Caldelas)
..      Se fai uns días, escribín sobre a lenda de Santa Bárbara, imaxe que se atopa na parede traseira da igrexa desta parroquia, hoxe tócalle á igrexa e ó seu entorno.
..      É unha igrexa románica, anque a fachada foi reformada no Século XVIII e parte do campanario fíxose a comenzos do século pasado.
..      O mais chamativo da igrexa, é un escudo incrustado no lateral dereito da igrexa e que corresponde á familia de fidalgos dos “Pazos de Probén”, xa que poucas igrexas teñen un escudo dos fidalgos da parroquia nas súas paredes, anque si tiñan un banco propio a pé do altar, onde se sentaba a familia fidalga, e ninguén mais.
..      Esta familia era orixinaria de Redondela, e parece ser que foi a que dou nome á vila de Pazos de Borbén. Naturais de Redondela, trasládanse a Vigo no século XV, construíndo alí o Pazo-Figueroa, que seica é o edificio mais antergo de Vigo, sede o Instituto Camoens.
..      Diante da igrexa, hai un fermoso cruceiro, cunha caveira e os dous osos na súa base, xunto con unha inscripción. Na traseira da igrexa, debaixo da imaxe da Santa Bárbara, unha pira bautismal, fai de fonte.
..      Pero o que mais chama a atención, é un “caseto-retrete”, totalmente abandoado no adro, facendo esquina co cemiterio.
..      Pola numeración que teñen as pedras, este retrete, foi trasladado ó adro da igrexa dende outro sitio, pero ninguén me soupo dicir de onde, xa que os mais vellos do lugar, lémbrano sempre alí.
..      Todo o conxunto arquitéctonico, fonte, igrexa epalco da música, son diños de visitar.

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

GRAZAS!!! GRAZAS!!! GRAZAS!!!

..      O meu blogue, acaba de alcanzar o medio millón de visitas.
..      Quen mo iba dicir a min, sete anos despois de abrilo.
..      E todo, pola terquedade da miña filla Aldara, que insistiu e insistiu pra que o fixera, xa que eu non estaba moito pola labor, pois a nugalla é un dos hábitos cos que intento ser monxe, pra levar a vida tranquiliña.
..      Amais, xa me chegaba ben coa música e os poemas para facer as miñas cantigas, que me tiñan enredado moitas horas ó longo do día.
..      E así, grauciño a grauciño como di o refrán, e despois de mais de 400 artigos, chego hoxe, a onde nunca pensei chegar, porque se vos digo a verdade, pensei en deixalo mais dunha vez, e anque o tiña abandoado uns días, logo botaba de menos escribir nél.
..      E o que me fai sentir mais ledicia é, que o apartado con mais visitas, é o dos meus poemas, cantares e romances, que xunto con eses poemiñas á maneira de odas, que tanto me gusta facer, teñen eles solos, oitenta mil.
Pois nada. Que levaba uns días pendente a que chegara a esa cifra, para agradecérvolo, que din que é de ben nacidos facelo. E hoxe ó erguerme e mirar a cifra de 500.076, cumplo coa miña obriga de facelo.
..      Moitas grazas a todos de novo. Espero e desexo non defraudarvos, xa que seguirei escribindo nél, á espera de chegar ó millón para poder agradecervolo de novo.
..      Unha aperta para todos.

ATASCADO!

ATASCADO!
Mal día pros meus bronquios,
por istes cambios de tempo,
sempre me pasa igual…
crávanse coma coitelos no peito!!
Anque sinto alivio ó pensar,
e casi dalo por feito,
que á volta dun par de días,
vanse marchar por un tempo.
Quedareime tranquilo outra vez,
ate as vindeiras doenzas,
que me van pillar preparado,
anque non sei de que xeito.

TOURÓN – PONTE CALDELAS (O palco da música)

TOURÓN – PONTE CALDELAS (O palco da música)
…     Anque está fora do recinto relixioso, está tan achegado, que parece formar parte dél.
…     É un fermoso palco en pedra, ben conservado, pero pouco coidado.
Nél, destaca unha lira labrada en pedra polo canteiro/escultor José Celso Doval Barbeito, cunha lenda que di “Voluntarios de Tourón y Buchabad”
…     A casualidade quixo que se atopara alí, limpando a escultura, unha filla de José Celso, que me contou que os avós do seu pai, viñeron de caseiros para un fermoso pazo que asemella ser un castelo na parroquia de Tourón, coñecido coma “O Pombal”
…     Co tempo, mercaron un terreo e fixeron unha casa mesmo frente á entrada do pazo, e seguiron traballando nas propiedades que os donos do “Pombal” tiñan por Caldelas e Fornelos.
…     Nesa casa, foi onde naceu José Celso, que dende moi novo, empezou a traballar nunhas canteiras de Ponte Caldelas, e noutras achegadas a Pontevedra.
…     Así comenzou a súa afición e amor polas esculturas de pedra. Sendo autor de multitude de esculturas que hai no concello de Ponte Caldelas e algúns panteóns no cemiterio de Tourón. Tamén restaurou o monumento a San Ramón na mesma parroquia.
…     Pero amais da cantería, tamén traballaba de ferreiro nas súas dúas forxas que tiña na casa frente ó Pombal. E como carpinteiro, dedicábase á fabricación de carros do país.
…     De ideas republicanas, foi detido polos falanxistas un día de feira en Ponte Caldelas, e preso no cárcere da vila, onde coincidíu con Alexandre Bóveda poucos días antes de ser fusilado na Caeira. De alí, foi trasladado a illa de Lazareto, onde compartíu celda con Adrio Barreiro.
…     Según parece, os donos do Pombal, intercederon por él, e quedou en libertade pouco tempo despois.
…     Nunha das fotos, está o Cruceiro/monumento ó San Ramón, preto do pazo do Pombal na parroquia de Tourón.

• 

• 

• 

• 

• 

TOURÓN – PONTE CALDELAS (Lenda de Santa Bárbara)

..      Visitando o conxunto arquitectónico que hai na igrexa de Tourón, chamou a miña atención unha santiña que está encaixada na parede da parte traseira da igrexa. Pois nunca vira un santo aí. Sempre no frente, e nalgúns casos nun lateral, pero nunca na parte traseira.
..      Según me conta o señor Manuel Chamadoira, que andaba por alí dando unha volta, no ano 1727, apareceu unha imaxe de Santa Bárbara feita de pedra, entrerrada a carón dunha fonte que hai a uns 50 metros da igrexa, e que se coñece como “Fonte Santa”
..      Os veciños, limpárona ben, e levarona para igrexa, poñéndoa no altar, e quedando así de cu pra fonte. E tal foi a sorpresa dos veciños, cando pro outro día, viron a imaxe da virxe outra vez na fonte. Volveron collela, e volvérona para igrexa, aparecendo na fonte de novo pro outro día mais.
..      Este feito, seica aconteceu unhas cantas veces, ata que a última vez que o fixeron, descargouse unha enorme tronada sobre a parroquia que durou toda a noite.
..      Entón, os veciños, decatáronse de que o que quería Santa Barabara, era estar onda a fonte, e acordaron facer unha peana na parte traseira da igrexa, e poñer a santiña mirando pra ela.
..      E alí se pode ver hoxe. Dende onde está, móirase a fonte, e dende a fonte, mírase a Santiña.
..      A última foto, está feita dende a “Fonte Santa”

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

NOITE DE MEIGAS E BRUXAS EN DONRAMIRO (Lalín)

NOITE DE MEIGAS E BRUXAS EN DONRAMIRO (Lalín)
..    Aproveitando que hoxe é a noite mais meiga e con mais lendas do ano, contaba a miña nai, que na parroquia de Donramiro, xa fai moitos anos, había unha casa na que vivian tres irmaus, e que pola noite no fallado seica se escoitaban sons de cadeas, e non se sabía moi ben polo que. Se non lembro mal, a casa chamábase a casa dos Palmaz ou Parmaz.
..    Unha das lendas que me contaba sobre esa casa era, que unha noite, deixaron o chau estrado de fariña triga, e que pro outro día, apareceron nela as marcas das cadeas, polo que decidiron chamar ó cura da parroquia para que bendicira a casa, como así fixo.
..    Dende aquel día, non se volveron escoitar mais sons.
..    Eu metíame con ela, e dicialle que a ver se o cura, de paso que bendiciu a casa, puxo unhas ratoeiras sen que ninguén o soupera.
..    Estes sons, escoitábanse en moitas casas, según contaban cando eu era mozo. E dicíano sobre todo, cando algunha persoa morrerría sen cumplir unha promesa relixiosa feita. Entón, a súa ánima, penaba pola casa en diante, ata que calquera familiar cumplía a promesa feita por ela.
..    Dende que as casas se modernizaron, e fixéronse as placas de formigón e bloques, deixaron de escoitarse as ánimas en pena.
..    Pero ises sons, forman parde da multitude de lendas tan fermosas coas que conta a nosa tradición oral.
..    Que teñades un bo día.

OS NOMES DAS VACAS ( O Santoral das vacas)

OS NOMES DAS VACAS ( O Santoral das vacas)
Pois que estaba eu tranquilamente nunha carballeira, cando se achegou a saudarme unha das catro vacas que coidaba un home.
Estivemos falando un pouco (o home mais eu) e pregunteille:
– Como se chama a vaca esta?
– Chamase Grisella… cousas da muller.
– Jaaaaaa.
– Hai, rise? Pois aquelas tres, chámanse Chenoa, Rosa e Edurne.
– Jaaaaaaaaa.
E quedei pensando despois, que os nomes das vacas cambiaron tanto coma os dos rapaces e rapazas de hoxe en día.
E entón, pensei en facer unha lista, cos nomes das vacas que tiñamos nas casas cando eramos cativos, e despois da boa esperiencia que tiven cos nomes dos estalotes. A min viñeronseme a memoria algunhas das que había na miña aldea do Castelo e vou poñelos, e completan a lista moitos dos que tiñan as vacas das súas casas.
——————–
Argentina, Barrosa, Bendita, Blanca, Blanquita, Bitela, Bonita, Cabana, Cachorra, Candela, Cantinera, Caprichosa, Caraqueña, Careta, Carriza, Castaña, Catrula, Catuxa, Cereixa, Chata, Chica, Chita,Chula, Corneira, Cornexa, Cotena, Croqueta, Cubana, Cuca, Estrella, Florida, Francesa, Galana, Ghalleira, Garbosa, Garota, Garrida, Habanera, Jallarda, Jarduña, Landeira, Leda, Linda, Lindiña, Lucera, Luguesa, Manchada, Marela, Mariposa, Marquesa, Marula, Mazorca, Merla, Mimosa, Mona, Mora, Morena, Morita, Moura, Navarra, Negra, Nevada, Neve, Nevoa, Nova, Pachorra, Pachurriña, Palmera, Paloma, Parda, Parrula, Pasiega, Pementona, Pichona, Pinta, Piñeira, Pitusa, Platera, Princesa, Pucha, Tardona, Rabela, Retorta, Romera, Riza, Rosmona, Roxa, Rubia, Rula, Serena, Silvana, Subela, Suiza, Teixa, Torina, Toura, Touriña, Viana, Viguesa, Xanciña, Xarda, Xata, Xubenca, Zafeira, Zanfona, Zamorana.

ODA ÁS OVELLAS

Unha tarde pola fresca,
dun dia primaveral,
achegueime a un carballal,
para botar unha sesta.

E adormiñado xa estaba,
co lombo contra un valado,
cando xusto, do outro lado,
un rebulir me asustaba.

Como son un cajarolas,
encolléuseme a barriga,
e subín carballo arriba,
para sentarme nas polas.

E así, ben camuflado,
mirar dende as alturas,
que casta de criaturas,
rebuliron ó meu lado.

Pois pensei nun par de cobras,
ou algún lobo famento,
que te papan nun momento,
e non deixan nin as sobras.

Cando me vin mais calmado,
e puiden mirar pra diante,
dinme de conta ó instante,
de que estaba equivocado.

Nin lobos nin cobras eran,
nin lajartos dos arnales,
eran outros animales,
os que o medo me meteran.

Estaban triscando na herba
ovellas, cabras e años,
e coma en todo-los rebaños,
tamén unha ovella negra.

E baixeime do carballo,
e volvín pronda o valado,
e ó atoparme acomodado,
mandei o medo ó carallo.

BARCIADEMERA (O Covelo)

..      No concello do Covelo, atópase esta fermosa parroquia que ten como patrón ó San Martiño, e un impresionante conxunto arquitectónico que val a pena visitar, formado pola Igrexa, a capeliña de San Xoan, a palaciega casa rectoral, a que en tempos foi a verdadeira rectoral, un pombal, un horreo, e as cabaleirizas.
..      O primeiro que chama a atención, é a enorme cantidade de cruces e pedras de tumbas, apiñadas no lado ezquerdo da Igrexa, e que da a entender que alí, houbo multitude de entrerramentos, cousa que me corroborou despois un paisano que por alí pasaba, e que me dixo que a Inquisición nese concello, fixo auténticos estragos. A tradición popular, di que neste entorno, tiñan lugar as execución, tanto as do Santo Oficio, coma os fusilamentos a represaliados despois da guerra civil. De feito, no Covelo, hai unha casa que data do século XVI, que se coñece como a “Casa da Santa Inquisición”. Un fermoso edificio con varios escudos na súa fachada principal, que seica perteñecen ás familias achegadas o “Santo Oficio”
..      Todo o entorno da Igrexa, é moi fermoso. Por haber, ata hai nun lado, un neumático dun coche aplastado por unha enorme pedra cúbica labrada, e que non me souperon explicar que fai alí.
..      Pero o que mais chama a atención, é a Rectoral . Este señor, contoume como se fixo a Igrexa con ela, pero o non saber se é certo ou non, prefiro omitilo.
..      Non se pode visitar por dentro polo perigo de derrumbe dunha parte do teito, pero seica garda unha gran riqueza artesanal, feita tanto en pedra, coma en barro e madeira, e que quedará estragada en canto caia o tellado.
..      As chimeneas redondas e a entrada principal, son impresionantes, pero está totalmente abandoado como tantos e tantos bens da igrexa. Acumularon tanta riqueza, que agora son incapaces de sostela.
..      A entrada principal, está coronada por un “Atlante” que na mitoloxía americana é un aborixen, con unha enorme bola ó lombo que supoño representa o globo terraqueo. Nos dous lados hai a cabeza dun aguia coronada, e remata cuns pináculos con piñas e outras froitas tropicais.
..      Ó mellor é unha burrada o que vou a decir, pero a min e por estas cousas, tenme pinta de ter moito que ver coa cultura mexicana, non sei se Maia ou Azteca, ou calquera das tantas culturas que ten ese país.
..      Según me contou o paisano que por alí pasaba (Prefire quedar no anonimato), e que me dou toda clase de detalles sobre o pazo, houbo non hai moito un cura novo na parroquia, que tentou facer unha residencia da terceira idade na enorme Rectoral. O problema foi que o cura, seica tiña unhas ideas bastante achegadas á ezquerda, e como o concello está en maus dun partido do outro lado, fixeron unha resicencia nova no pobo para así, tumbar as ideas do cura. Non fora ser o demo que lles sacase os votos coas súas ideas “revolucionarias”
……..De feito, seica acabaron por botalo de alí.
..      En fin, que é unha magoa que cos cartos que ten a Banca Vaticana, deixe estragar verdadeiras obras arquitectónicas coma esta.

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

•