AS JEDELLAS DO JAITEIRO (Copla de cejo)

Miren señores que historia,
a que lles vou relatar,
que lles vai dar que falar,
e perdurar na memoria.

A do mellor dos amijos,
que toca a jaita de carallo,
xa sexa na festa dos allos,
dos pementos ou dos fijos.

Un pedazo de jaiteiro!!
o da rúa das Pereiras,
o rei das festas e feiras,
nacido alá no Ribeiro.

Mais ajora, inda por riba,
para maior santo e seña,
deixou medrar a melena,
sen que a muller llo prohiba.

Xa parece aquel cantor,
que cantaba todo afamado:
“Con el pelo alborotado
y las medias de color”

E xa non hai unha persona,
que non sinta admiración,
pola melena de leon,
imitando a unha frejona.

Ten na cabeza un plumeiro,
de raza, tan bó sinal.
que ata os “Ghalos do Curral”
levaríano ó poleiro.

E anque pensedes que non,
pola pinta de lanjrán,
miralo coa jaita na man,
faivos chorar coa emoción.

De jaiteiro non ten precio,
como músico, impajable,
e como amijo fiable,
ten todo o meu aprecio

Polo amor de Deus compañeiro,
vaite á peluquería, anda…
E se non, dille a Yolanda,
que che trasquile o plumeiro.

Despídome a pé do Farelo,
a onde viñen relatar,
deste jaiteiro sen par,
que deixou medrar o pelo.

Pro meu bó amigo Julio González Álvarez, que amais de ser un enorme gaiteiro formando parde dos “Alegres” de Pontevedra, é un pedazo xouman , contacontos e presentador de  eventos, que pra si xa quixeran moitos.
Con todo o meu cariño.

Advertisements

PASACALLES OU PASARRÚAS?

PASACALLES OU PASARRÚAS?
…..Pois según parece, a palabra correcta para definilo en galego, é “Pasacalles”
…..As bandas de música e os grupos de gaitas, dan e diron sempre “Pasacalles”
…..“Pasarrúas” é unha palabra en castrapo que consiste en galeguizar a palabra “Calles” por “Rúas”
…..A Academia Galega, recomenda adoptar a palabra “Pasacalles” decindo que é “Unha marcha popular de ritmo moi vivo tocada nas rúas por unha banda, unha charanga ou un grupo de gaiteiros”. Anque as Charangas (a meirande parte delas) xa perderon a esencia do que en realidade é unha charanga, e non deixan de ser mais ca unha orquesta que toca a pe da rúa ou nun palco.
…..No caso de Galicia, que dende tempos ancestrais as súas rúas sempre foron un rebumbio de música, a palabra que deberíamos utilizar sería a de “ruada”
…..A RAG define “Ruada” como:
…..1.- Reunión de xente, en xeral pola noite, para divertirse con cántigas, bailes, etc.
…..2.- Percorrido que fan os mozos polas rúas bailando e cantando serenatas.
…..Polo tanto, a palabra “Pasarrúas” ou “Pasarúas” non existe no galego, e a correcta é “pasacalles”
…..A palabra que si está na RAG é “pasacorredoiras” que son pezas da música tradicional galega, que teñen un ritmo moi parecido á Polca.
Apertas para todos.

O LACAZÁN

O LACAZÁN
Contan os nosos vellos, que nunha parroquia de Lalín, había un home que non quería traballar e que sempre decía:
– Eu non nacín para traballar e non traballo.
E dicíanlle os seus veciños que tiñan que aturalo:
– Tes que traballar como fan todos os homes da aldea e non ser tan lacazán.
– Que non traballo, cajonolume!!!
– Pois como non traballes, non comes.
– Pois non como e xa está.
– Pois entón ímoste entrerrar.
– Pois enterrádeme pero traballar non traballo.
Entre todos os veciños compraron unha caixa, metérono dentro, e o home ía moi ledo e cómodo tumbado dentro da caixa cara ao cemiterio.
No camiño atopáronse cun arrieiro que ía levar viño e grao á feira da Agolada. Ao ver aquilo preguntou:
– Como levades aí a ese home.
– Ímolo enterrar.
– Pero se non está morto.
– Pero é que non quere traballar e como non traballa, non ten que comer, e se non ten que comer, pois enterrámolo.
– Pero homes de Deus, diso nada, doulle eu un ferrado de trigo.
O home que non quería traballar ao oir aquilo levantouse da caixa e preguntoulle ó arriero:
– Cocido ou en grao.
-Non, non, eu doucho en grao e cócelo ti.
– Entón que siga o enterro.´
E os veciños enterrárono vivo.

FLORENTINA GARCÍA… MORREU DE AMOR?

FLORENTINA GARCÍA… MORREU DE AMOR?
…….Contábanme fai uns días uns amigos veciños da parroquia de Carballedo en Cotobade, unha historia desas tan tristes e abondosas nas nosas aldeas por desgraza, sobre unha muller que quedou preñada sendo solteira, alá polos primeiros anos do século XIX.
…….A rapaza era veciña da parroquia de Loureiro e chamábase Florentina Garcia. Esta fermosa rapaza, seica estaba moi namorada dun veciño da mesma parroquia, e ata saían xuntos algunhas veces, anque él era mais de andar na percura dunha moza fora da aldea.
…….Andando o tempo, e cando a rapaza tiña uns vinte anos quedou preñada dél. E tivo un fermoso neno do que o pai non soupo, xa que facía un tempo que marchara para Santiago a estudar.
…….Aos poucos días de nacer o neno, o pai da rapaza, colleuno no colo e foillo ensinar ao avó paterno. Cando chegou a súa casa díxolle:
…….– Mira, aquí tés ao teu neto.
……. – Ese neno nunca será o meu neto, contestoulle. E nunca chegará a ser o meu neto porque o meu fillo, casa cunha rapaza de Santiago dentro duns días.
…….Contan, que Florentina, non volveu poñer un pe fora da porta, e ata dician que encamou nada mais saber da cousa.
…….O caso foi, que a depresión e o encerro na súa casa, levarona á morte pouco tempo despois e con tan só 23 anos.
…….Dinme que seica morreu de amor, pero estou pensando no desprezo que se lle facía ás mulleres que quedaban preñadas estando solteiras naquel tempo por parte dos veciños, pero sobre todo por parte da Igrexa, e ata por parte dos mozos da parroquia, porque estaba moi mal visto que se achegaran a elas.
…….Por eso é moi facil de adiviñar de que mal morreu Florentina: De pena, de soedade, de tristura, de pesadume, de amargura, de desprezo, de melancolía, de depresión… e de amor!
…….Tamén me dín, que nunha visita que Castelao lle fixo a Antón Fraguas, este contoulle a historia, e Castelao seica quedou tan impresionado, que lle dedicou o segundo libro de Cousas. Dedicatoria que reza así: A Florentina, rapaza da feligresía de Loureiro, que morreu de amor no ano 1857.
…….Na igrexa de Loureiro á ezquerda da entrada, hai un fermoso poema labrado nunha pedra que fala da tal desgraza e que di así:

De la prenda tan querida
yacen aquí los despojos
y no se contienen los ojos
de llorar a Florentina García
joven desconsolada
que a los 23 años de edad
pasó a la eternidad
Diciembre día primero
de vida fue el postrero
para esta joya mal lograda
1857.

DESDE CANDO NOS ROUBAN OS POLITICOS

DESDE CANDO NOS ROUBAN OS POLITICOS

Cando Dios Noso Señor andaba polo mundo, foron a velo os cregos.

—¿Que queredes?, preguntoulles Noso Señor.

—¡Cartos!, dixeron os cregos.

—Bueno. Terédelos, respondeulles

Despois chegaron os frades, e tamén lles preguntou:

—¿Que queredes?

—Cartos, Señor.

—Chegades tarde, pois xa os levaron os cregos.

—¡Que se lle ha de facer! ¡Teremos pacencia!

—Pacencia teredes.

Logo viñeron os escribanos.

—¿Que queredes?

—¡Cartos!

—Non pode ser: xa os levaron os cregos.

—Pois… pacencia.

—Levárona os frades.

—¡Vaia un enredo!

—Eso teredes: enredos.

De seguida presentáronse os políticos.

—¿Que queredes? Díxolles Noso Señor.

—Querémoslle, cartos.

—¡Tarde piache! Leváronos os cregos.

—Entón, pacencia.

—Esa, xa lla din ós frades.

—¡E bo enredo ese!

—Os enredos dinllos ós escribanos.

—¡Vaia un roubo!

—Pois… deso viviredes, que é o úneco que queda.

E dende entón, os cartos son dos cregos, a pacencia dos frades, os

escribanos viven dos enredos i os políticos do roubo.

 

 

A ROMARÍA DA CARBALLEIRA DO SAN XUSTO (Cantigueiro)

A ROMARÍA DA CARBALLEIRA DO SAN XUSTO (Cantigueiro)
… A ermida, pequena, de planta de cruz latina, ten cuberta a cabeceira con bóveda de nervaduras e a nave con artesonado de madeira. A parte máis antiga pode ser do século XV ou do XVI. A romaría é das máis sonadas da parte norte de Cotobade
… Viñan xentes para quen era obrigado oír misa e asistir a unha procesión na ermida de Nosa Señora dos Remedios que está nos montes de Fentáns, na dereita do Lérez…
Logo os festeiros pasaban a noite nas inmediacións da capela. Nas antigas festas, o día 4, pola noite, chegaban as rosquilleiras e panadeiras de Caldas. Traían
empanadas, mel, rosquillas e pan de trigo. Tamén ese mesmo día ían á caza das cabras salvaxes ós montes de Fentáns, ós acantilados que caen perpendiculares para o río, onde tiñan que descolgarse os mozos atados con cordas. Isto agora non se fai.
Desapareceu tamén a “danza de espadas”, que executaban na carballeira…
Había na festa ofrecidos co seu hábito, caixas de mortos, principalmente de neniños, que levaban na procesión o día 6, na cabeza, ofertas dalgún carneiro, polos e cartos…(Antón Fraguas) 

Carballeira do San Xusto,
carballeiriña famosa
naquela carballeiriña
perdín eu a miña rosa.

A Carballeira do San Xusto,
ten ó lado unha xesteira
onde hei de botar a noite
cunha mociña solteira.

San Xusto e San Pastor
andan os dous polos cotos
pra saudar aos de fora,
e para curar ós coxos.

Carballeira de San Xusto
moitos arrodeos ten,
se non fora polos Santos
alá non iba ninguén.

Os carballos de San Xusto,
locen as follas bermellas,
foi que veu por riba diles,
o demo nunca centella.

Carballeira do San Xusto,
Carballeira do San Xusto;
naquela carballeiriña
hei de beillar ó meu gusto.

Carballeira de San Xusto,
carballeira derramada,
naquela carballeiriña
perdín a miña navalla.

Perdín a miña navalla,
mais valera non perdela,
fíxenme dalí veciño,
por casar coa moza aquela.

Boteiche unha, boteiche outra,
por riba dos carballiños,
a carballeira de San Xusto,
é niño dos paxariños.

María botouse a rolos,
pola a carballeira abaixo,
porque lle picou un toxo,
por debaixo do refaixo.

A caraballeira de San Xusto,
ten tres carros de madeira,
un é meu o outro é teu,
e o outro é de quen o queira.

PRA TODOS OS MEUS AMIGOS: SOMOS UNS GUERREIROS!

PRA TODOS OS MEUS AMIGOS: SOMOS UNS GUERREIROS!
Unha das frases que máis me estremeceu ao mirar a película “Letters to God”, é cando o neno, que ten cancro, dille á súa nai: “Son un guerreiro”
Conmovéronme tanto esas palabras, que púxenme a pensar que ao remate, todos somos guerreiros, porque todos temos que combater nalgunha loita.
Pero saber por qué estamos a pelexar é moi importante. Non se pelexa por pelexar. Hai que ter boas razóns para facelo, e máis aínda, pra querer gañar. Cando enfermamos, loitamos por estar sans. Cando nos deprimimos, por volver animarnos. Se a vida nos dá un golpe, facemos todo o posible por volver erguernos con máis forzas.
Certamente, todos aqueles aos que se lle poñen atrancos ou que tratan de limitalos nas súas loitas, pelexan por vencer as dificultades e os impedimentos. O asunto, é non nos quedar quedos e indiferentes ante as cousas que nos pasan.
Pode que esteñas atravesando unha enfermidade, ou a morte de un ser querido. Pode que teñas intentando tantas veces algo, que hoxe te atopas tirado no chao, pensando como poderás volver erguerte. Pero non esquezas estás palabras: ÉS UN GUERREIRO!
Tes que combater con todas as túas forzas mentres sigas con vida. Aferrate a ela.
Na película, o neno morre logo de enfrontar moitos tratamentos contra o cancro, pero nanvergantes deixa un legado enorme de amor a todos os que o coñeceron.
Unha aperta pra todos os meus amigos neste día tan especial pra min, porque hoxe 25 de Maio… Fai vinte anos que eu tamén ¡¡ FUN UN GERREIRO !!

DÍA DE ELECCIÓNS

Que desgraza pro país,
pois morreu o rei león,
os animais votan outro,
nunhas novas eleccións.

E despois da propaganda,
e mitins dos oradores,
van co “coco” ben comido,
multitude de electores.

Cada cál, dará o seu voto,
a quen millor lle conveña,
pra que lle mellore a vida,
e lle defenda a facenda.

As ovellas decididas,
de tal maneira e de modo,
que pra non ser trasquiladas,
daranlle o seu voto ao lobo.

Polo can votará o gato,
pola cobra as musarañas,
e ata as moscas moi ufanas,
votarán polas arañas,

As abellas polo oso,
e os ratos polo gato,
as miñocas pola toupa,
e os vermes polo sapo.

Pola aguia vota a pomba,
pola gaivota as sardiñas,
polo pescador a troita,
e polo raposo as galiñas.

E alá van todos contentos,
xuntiños e en romaría,
e disfrutando do sol…
Que mañá será outro día!

RAMONA MANEIRO

RAMONA MANEIRO
.       Ola Ramona. Bo día. Que ledicia volver a verte, saber de ti e escoltarte de novo despois de tantos anos.
.       Sempre te admirei, dende aqueles días nos que fixeches o que fixeches porque o teu gran amor e a túa enteireza, leváronte a facelo.
.      Onte vinte fermosa… moi fermosa… fermosísima! Ata me lembraches as nosas avoas… vestida de escuro, peinando canas, os cabelos recolleitos nunha trenza, con gafas… solo che faltaba o pano na cabeza. Vinte forte e rexia coma elas, pero ao mesmo tempo chea de ledicia, amor, tenrura e sabor á terra…”Ti és coma terra nosa, e a terra coma ti é” tal como reza a cantiga de Fuxan os Ventos.
.        Que magoa que o teu feito caíra en saco rachado. Canta razón cando dis que pasaron vinte anos dende aquelas, e seguimos onde estabamos, sen mover un solo marco da leira da eutanasia. Como ben dicimos pola nosa terra “acabouse o día, acabouse a romaría e solo nos lembramos de Santa Barbara cando chove”
.        Vólvese abrir o debate, entrará en campaña electoral e despois, se te mirei non me lembro. Xa verás… tempo ao tempo.
.        O que mais me gustou de ti, foron as palabras dedicadas á igrexa. A esa igrexa chea de bispos trogloditas solideum e insolidarios. Esa igrexa que abrigou a unha sanguenta dictadura, e que levou ao dictador baixo palio. Esa Igrexa que condena a homosexualidade pero que está chea de pederastas. Esa igrexa que andivo polo mundo en diante cambiando a cultura dos pobos en nome do seu Deus verdadeiro. Esa igrexa que ata non fai tantos anos, solo permitía que as mulleres entrarades nela con un pano na cabeza porque naciades pecadentas,…e que pradica a vida, pero que vos botaba fora se quedabades preñadas estando solteiras. Esa Igrexa que goza duns beneficios que xa quixeran para sí, calquera das empresas do país. Esa Igrexa que co seu beneplácido, senta nas súas primeiras bancadas aos ladróns mais grandes que tivemos nunca neste país.
.        “… Quieren que suframos como sufrió Cristo en la cruz… A TOMAR POR CULO!!! Que sufran ellos, yo no!”
.        Sabes? Levo pensado nestes días, que deberían acompañar as súas ideas con feitos tales como negarse a que lle apliquen anestesia cando vaian ao dentista, ou cando teñan que operarse de algunha cousa. Eso sería un bo ejemplo de sofrir tal como sofriu Cristo na cruz, xa mirarías como logo cambiaban de idea.
.        Non te preocupes Ramona. Seguirán así, porque gústalles o poder e temen perdelo. E seguirán así mentras certa casta de políticos lles lamba o cu un día si e outro tamén. E condearán as túas palabras, porque non queren mirar mais arriba das espiñas e son incapaces de mirar pra flor.
.         Unha perta Ramona. Non sabes canto me gustaría coñecerte en persoa. E grazas por aparecer de novo para lembrarnos que todo segue igual despois de tantos anos, e que somos incapaces de avanzar cando “coa Igrexa atopamos”

ANDARES (A TERRA DO MEDIO)

“Nas baiuras do tempo hai dende lonxe unha voz
que nos agarda e soña en berce de familia”…

(Xose Vazquez Pintor).

ANDARES
(A Terra do Medio)….

Os bicos son
o primeiro que se dá ou que se pide,
cando hai amor¡

………(Bicos-Xose Vazquez Pintor).

Xustificar o nacemento dunha obra creativa, neste caso dun libro, é por veces cousa complicada e difícil, mais neste caso, neste traballo colectivo, pensamos que esta tarefa pode resultar un chisco máis doada, pois trátase dun libro de agradecemento, dun libro necesario de recoñecemento do amplo labor á persoa de Xosé de Quián, ese home que tanto leva escrito e tanto leva traballado pola cultura do Noso Pais.
Non é pois un libro de homenaxes, é un agasallo a el e a nós mesmos. A el e á terra onde se criou e na fala coa lingua que medrou, día tras día para deixarnos na memoria vida, berce e soños.
” Somos, Elas e eles. A permanencia. Nós. Felices”.
(ANTOM LAIA).

ANDARES………………………..

Camiñamos facéndonos e así nese andar imos con moitas e con moitos, pero nas e nos de máis cerca sentimos a mornura da amizade e a frescura dos afectos. E naqueles de máis cerca está PINTOR, e canto gustamos de facer camiño e tarefa con el.
O Xose milita nos desexos. A fantasía físoselle divertida e non a deixou (non a soltou) por nunca máis. Canto aprendeu, cantas veces, e canto compartiu, ao triste berro do can que avisa do que chega ou marcha. Todo un pasar a ritmo da vida que o ía colocando na propia vida e gustáballe. A luz da casa, a palabra acariñada e a emotividade, mercaban os cardinais referentes das tarefas e dos lugares por onde camiñar e facer camiño.
Os amenceres dos días fixéronse radiantes e os adeuses volvéronse de a menos. E de Terra fíxose o camiño ao mar. De Quián de Agolada a Cangas ao Morraso, de terra a mar e de mar a terra, desde a referencia esencial do Faro e do Farelo, e do Atlantico mar.

Pinto é a nosa voz, a nosa memoria, o noso faro, perfectamente claro e clarisimamente perceptible, onde a sensibilidade manda, os afectos conquistan corazóns, e a palabra faise camiño por estas Terras do Medio, pola que debagamos na procura morna dun destino incerto pero autentico….Se resisto, se resisto e sobrevivo, tamén é pola túa luz, como ben nos recorda David Otero, na reflexión daqueles outros poetas músicos de Euskal Herria de hai anos ; Kortatu .

(DAVID OTERO)

E como ben din o poeta Carlos Negro;

Poño por ti a musica da banda de Muimenta
e unha cerdeira para os paxaros da amencida.
Poño a sombra dun sobreiral en Carmoega
e unha aperta gorentosa coma un melindre.

Poño un chiscar de ollos e unha carballeira,
sete noites de muiñada e un Seat seiscentos.
Poño un verso de dezasete quilómetros
dende Agolada a Lalin, alá na mocidade.
Poño unha feira do doce para moceares
e unha nación que aínda non plantaba eucaliptos.

—–o0000———-

E seguimos no camiño e andamos, e descansamos e regresamos no sendeiro, na congostra, na senda e corredoira e leva a todas partes e a ningures, da man dos que saben e nos escoitan, dos que falan e contan aquelas lendas, aqueles contos de Mouras, de trasnos e de Meigas, de meter medo, diante das lareiras mentres afora o vento zoa e o can na palleira ventea a noite escura .
E estamos dentro e fora, e somos e non somos, e pensamos e rimos e choramos, fundidos nunha aperta cósmica de carballeiras e rios de non ir mais alá do que sabemos que somos e coñecemos, porque o lonxe do solpor da casa e o descoñecido dos mundos estraños nos que temos a obriga de seguir mergullando e dar conta do que alá atopamos.

ANDARES……Nunca serás morte, Ti como es, Arenga responsorial pola memoria nosa, No acougo das sobreiras e Quián, Melide dos meus retornos, un hoteliño lindo, Pedra, As terras do Medio, conversas sobre un cuestionario, Todas nos tomando a palabra para falarmos do que foi, é e seguirá a ser esta Terra do Medio, de Ida e Volta con que nos amosou a vida Xose Vazquez Pintor .-

Andares , na voz e os textos de;

.- David Otero -Celso Fernandez Sanmartin-Carlos Negro-Xosé de Cea-Antom Laia-Jose Devesa-Inma Lopez Silva.-Daniel Asorey-Cecilia Doporto-Maria Socorro Cea-e a inestimable colaboraciòn de Xulio Garcia Rivas e as súas acuarelas, e s fotografias de Angel Utrera.

Publicado por angel luis utrera baza o martes 12 de Marzo de 2019 no seu blogue “LA TORRE DE LOS SUEÑOS ESMERALDA”

http://espoesiadesdeagolada.blogspot.com/2019/03/andares-terra-do-medio.html