RECOÑECEMENTO EN VILATUXE

QUERO FACER PUBLICO O MEU AGRADECEMENTO…
A todos os veciños de Vilatuxe, e de maneira moi especial á comisión organizadora da Feira dos Carballiños, polo recoñecemento que se me fixo onte durante a feira, motivado pola miña labor en prol da cultura e a música galega, e especialmente polo cantar que lle fixen fai seis anos a esta feira tan fermosa. A verdade é que non teño palabras coas que poder expresar todo o que sinto.
A mais, foi unha ledicia recibilo de maus do noso alcalde D. Rafael Cuíña, e estar acompañado por outras sete persoas ás que tamén se lle recoñoceu a sua importante labor nos distintos eidos da vida cotiá da parroquia e da feira.
Moitas grazas pola acollida que me prestades ano tras ano e polas atencións que tedes conmigo.
Sempre no meu corazón, e todos os anos com vós nesta data.
Unha perta para todos.

Na feira dos Carballiños en Vilatuxe. Cantando con Benito, Antonio e Manolo

Enlace ao xornal “La voz de Galicia” no seu artigo sobre a feira.

http://www.lavozdegalicia.es/noticia/deza/2017/05/15/secuestro-feira-dos-carballinos/0003_201705P15C4992.htm

Advertisements

PAN DE LEÑA

      As panaderías de Pontevedra cidade, deben pensar que somos parvos. Non se decatan de que os parvos son iles tratando de enganarse a si mesmos pensando que nos enganan a nós. Nin que pensaran que todo o ano é antroido para ter as barras do pan disfrazadas de “Pan de leña”

      Oian, que Pontevedra non deixa de ser unha aldea grande ou un pobo pequeno, onde a maioría dos que vivimos nela, ou somos ou temos raíces nas aldeas da provincia, e o que mais e o que menos sabe ben o que é un bo pan, sexa de forno de leña ou non.

      A maioría das panaderías locen un letreiriño co famoso ”Pan de leña” coma se o pan se fixera, ou a súa calidade tivera algo que ver coa leña, e cando todos sabemos que o bo pan e a súa calidade, vai na masa e non na casta do forno, así coma o bo xamón é mellor canto mellor come o porco, e non polo cortello onde se cría.

      Estes panadeiros modernos, aos que so lles preocupa o negocio, véndennos como “Pan de leña” unhas barras de pan que mercan conxeladas, feitas con sabe Deus que tipo de trigo, centeo ou millo, e que cocen nun forno eléctrico da familia dos microondas, media hora antes de vendelo para que esteña algo quente, porque despois en frio, non hai que lle meta o dente. E para que a mentira non sexa tan gorda e mais creíbel, adecéntano cunha pouca de fariña fresca, pra que lixe as mans de quen o merca.

      E que nin as galiñas en tempo de fame son capaces de meterlle o peteiro sen mollalo antes.

      Onte pola noite recén chegado a Pontevedra, merquei unha barra de “Pan de leña” nunha panadería preto da casa, para facer un tentempé de bonito con pementos morróns. Meu Deus, en canto abrín a barra co coitelo e mirei pra miga, decidín tirala barra inteira pro caldeiro do lixo, e botar o atún e o pemento nun prato picandolle unha ceboliña e salpicadolle un chorriño de viñagre. Esstaba crua, e xa mirei morrer xente envenenada con moito menos. Non fixen a proba, pero estou seguro que se deixo a barra de pan no burato dun formigueiro os pulgós dos frutais pretos dil, declararían o día coma festa nacional da liberación formigueira.

      Pero o peor non é que o “Pan de leña” non seña de forno de leña, nin son os cartos que tiras, nin o pan que estragas, nin a fame que pasas, non. O peor é mirarte despois ó espello e decir: Pero valgame Deus noso Señor. Que necesidade tiña eu de mercar unha barra de “Pan de leña” sendo de lalín, e tendo tan bo pan preto da casa, dando o mismo que sexa de forno de leña, eléctrico ou a carbón. Unha cousa si que é certa. Como ben di o refrán… “Vai o burro morrendo e vai aprendendo”

       Así que,  a partires de hoxe, cando non teña pan de Lalín, mercarei ise de molde que venden nos supers e que sabe bastante millor que o “Pan de leña”. Alo menos, pola noite saberei que ten a mesma calidade de cando o merquei pola mañá.

     Unha perta.

NA LEMBRANZA DE JOSÉ LUIS SUCASAS

…..-Onte, cando me chamou o noso común amigo Antón Valcarce para comunicarme a mala nova, apenas puiden creelo, e mais, da maneira que mo dixo: “Foi morrer, facendo o que mais lle gustaba, dando pedaladas na súa burra pola illa da Toxa”

      Eu estaba xogando coa netiña en Pontevedra recén chegados de Lalín. Deixeime caer sentado, e con dúas baguas pelexando por sair dos meus ollos, empecei a percorrer o derradeiro día que estiven con él. Non facía moito, apenas dúas semáns. Eu iba de Meaño para Cambados, e atopeino a cabalo da súa burra (como lle chamaba a súa bici) e paramos nunha cafetería a pe da estrada para tomarlle un café e latricar un pouco. Non lembro moi ben a conversa pero seguro que andivemos percorrendo as corrredoiras e congostras do Castelo e lembrando cousas da nosa xente como facíamos moi a miudo.

      Era un gran tipo, cinco anos mais novo ca min. Lembro que cando de rapaces xogabamos os do meu tempo no cuberto da casa no Castelo, el miraba pra nós dende a ventá da súa, xa que estaban moi a carón unha da outra.

      Xa de mozos, coincidíamos moitas veces na taberna de Rios da nosa aldea, e atopábao moitas mais xogando ó tute con Florentino  Migueles, un veciño ó que todos queriamos moito. Pero os nosos camiños iban moi separados e deixamos de saber un do outro durante uns anos, ata que un día no que estaba eu cantando na Arzúa, achegouse para saudarme, intercambiamos os números de teléfono e anovamos a amizade que tiveramos noutro tempo.

      Non era un tipo de moitas palabras, mais ben, había que sacarllas pra poder levar unha conversa, e mais conmigo, que sempre me gustou falar moito. Quen millor o define, é o noso amigo común, e tamén veciño da misma aldea do Castelo, Luís Fernández Ríos: “Realmente, eu coñecino moi ben. Era tal como di a xente: Tranquilo, socarrón, retranqueiro, silencioso, lector e pouco conversador”

      A min, o que mais me gustabe del, era a retranca que tiña. Sentía admiración por el e polas saídas que tiña para enrevesar as cousas de tal xeito, que non parabas de rir cando estabas o seu lado.

      O seu libro “O paxaro que ninguén ve” é un reflexo da nosa aldea do Castelo e das súas xentes. Un libro que eu debín ler como unha ducia de veces. A finais do ano pasado, un día falando con el, saiu a conto unha das familias da aldea e unha anécdota que lle pasou con ela e que estaba reflexada no libro. Decicín volver a leelo outra vez, pero nono atopei na casa. Chameino e comenteille que perdera o seu libriño e que quería mercalo outra vez, pregunteille onde o podía atopar. Non te preocupes, dixo. Achégome eu a Pontevedra e lévoche un exemplar polo módico prezo dun café.

      E así foi. Uns días antes do Nadal, apareceu en Pontevedra dende Vilanova, cabalgando na súa “burra” e con un paqeutiño con dous libros: “O paxaro que ninguén ve” e “Soñando buratos na terra” con unha fermosa dedicatoria cada un deles.

      Botamos toda a mañá latricando de moitas cousas, e a hora de marchar, eu esquecía o paquetiño cos libros enriba da mesa do bar. Botouse a rir, e díxome: Se fas así coas guitarras, debes ter ós fillos mortos de fame.

      Pero non quedou aí a cousa. A proba da súa retranca, chegou pro outro día en forma de comentario (poño o recorte da captura) no seu muro do Facebook e onde el firmaba como “Em Lis Boa”

      Botareino moito de menos. Foi un gran tipo, un bo compañeiro, un mellor amigo, e ademais veciño da Aldea do Castelo na parroquia de Cadrón en Lalín.

     Ata sempre meu amigo. Que a terra che sexa leve.

Unha foto que me mandou xa fai tempo, como proba do seu paso por Pontevedra, e que poño como homenaxe á súa “burra”

O que é a vida. Sempre se metía conmigo e decíame que tiña que mercar uha bici pra facer exercizo, que andar nela era moi sán. A raiz dun artigo que lin na prensa, e lembrandome dos seus consellos, dediqueille dúas estrofiñas que puxen no seu muro do face… so tres días antes do seu falecemento!

Gardareinas coma ouro en pano…

A lembranza, publicouna o Faro de Vigo na súa edición do Deza o dia 5/IV/2017

VIVA LALIN CON RAZÓN OU SEN ELA !

VIVA LALIN CON RAZÓN OU SEN ELA !
                    Ó que me dé un pau doulle un peso,
                     e se é de Carballo… trinta reás!
….. Álvaro Cunqueiro no prólogo do libro de cociña galega, que escribeu na compaña de Araceli Filgueira, cóntanos que “as xentes de imaxinación son, cáseque sempre, as que comen millor, quizas porque como decía o conde de Clemont-Tonnerre asocian a súa sustancia terrea ao lugar de onde son, e perciben entón deica as súas frebas o lazo que os xungue á terra que os soporta; sinten a segreda esencia das cousas incorporarse á súa, e así comulgan coa súa terra nun festín de amor”
….. A verdade é que, os galegos, cando temos a oportunidade de darnos unha pequena homenaxe e disfrutar das ledicias dunhas nécoras, duns percebes, dunha empanada de bacallau con pasas, dun pulpo á feira, dun godello, albariño ou ribeiro, dun café de pota con pingas, sen esquencerse dos consabidos chatos de licor café, e dunha boa compaña para unha longa sobremesa de cantigas, moito nos reconforta a vida, os ósos e a alma.
….. Mesmo parece que xa obtemos o perdón de Deus, so polo ben que tratamos o corpo que él creou a súa imaxe e semellanza.
….. E que decir desa taza de caldiño quente un pouco antes dir pra cama, neses días de duro inverno nos que parece que toda a auga do carreiro da veira da casa, veu dar ás sabenas da cama e teñen mais auga co pozo do Porto no Regato das Abellas do Castelo.
….. E a todo esto, sen esquencerse dun almorzo de papas feitas con fariña de millo, herdanza impagable das nosas avoas, e que nos manteñen direitos durante todo o día coma se foramos un jarabullo ou a aguillada do noso avó.
….. Ser de Lalín, non ten prezo, e se o tivera, non habería cartos pra pagalo, por iso, os chourizos, o lacón e os grelos, deixámolos pro sábado pola noite que hai cocido.
….. Unha perta pra todos e…
….. QUE VIVA LALIN CON RAZÓN OU SEN ELA !

A MIÑA HOMENAXE NAS CANTIGAS TABERNARIAS EN LALIN.

A MIÑA HOMENAXE NAS CANTIGAS TABERNARIAS EN LALIN
Vaia detallazo que ten a organización das cantigas pra conmigo, sobre todo cando hai moita xente que o merece mais, ou alo menos igual ca min. Empezando por eles mesmos, por ser capaces de levar as cantigas un ano mais ás tabernas de Lalín.
Son un namorado da música tradicional e por suposto das cantigas tabernarias, xa que as tabernas eran o conservatorio que tiñamos os que somos de aldea e onde pasabamos moito tempo os fins de semán.
Que mellor cousa que botar unhas cantigas acompañado polos amigos e diante dun xerro de viño e uns torresmiños recén feitos.
Así que nas tabernas de Cadrón, Muimenta e a Ponte, foi onde empecei a cantar cos amigos ata que o futbolín e o televexo botáronnos pra fora pouco a pouco a nós, e a todos os que cantaban nas tabernas, non tardando moito en desaparecer tan fermosa costume.
Que ledicia que se volvan recuperar en moitos sitios e por moitos grupos que axudan a facelo e entre os que teño moi bos amigos.
Na miña cantiga “Un cocido de Lalín” dediqueilles ás cantigas un par de versiños como non podía ser menos, despois do empeño que están a poñer en recuperalas no noso concello.
Unha magoa non darme tan fermosa noticia uns días antes, e ter comprometida esa data nun festival benéfico do que non me poido librar, pero farei todo o posible por estár no folión do remate no “Picoteo” e así poder saudar a Crespo e á organización pra darlles ás grazas polo detalle que teñen pra conmigo. Amais, a data quedará reservada pra non perdelos nos vindeiros anos.
Unha perta pra todos.

http://www.farodevigo.es/portada-deza-tabeiros-montes/2017/02/01/homenaje-jose-iglesias-fernandez/1615275.html

http://www.farodevigo.es/portada-deza-tabeiros-montes/2017/02/01/quince-bares-seran-escenario-dia/1615276.html

http://www.lavozdegalicia.es/noticia/deza/lalin/2017/02/01/recuperar-as-tradicions-antano-musica-cantares/0003_201702D1C11992.htm

OS NENOS CANTORES DE CADRÓN E FUXAN OS VENTOS

Artigo de José Luís Sucasas en “Praza Pública” sobre as cantigas de reises na parroquia de Cadrón:
http://praza.gal/opinion/3739/os-nenos-cantores-de-cadron-e-fuxan-os-ventos/?utm_source=dlvr.it&utm_medium=twitter

RIADA NA PARROQUIA DE MUIMENTA

A la veira mar pousado,
baixo a sombra dun salgueiro,
bebía birras a esgalla,
un garrido cabaleiro.

O non precisar do sol,
por non ter sangue lagarta,
de cervexas e de sombra,
pillou unha boa farta.

E foi tan grande a inchenta,
que emulando unha tronada,
desbordou dunha mexada,
o regato de Muimenta.

Con semellante riada,
de cervexa filosófica,
a parroquia é declarada,
”Nova zona catastrófica”

Sabedores da desgraza,
ós políticos de turno,
puxeron en marcha os “Audis”
sen perder un so segundo.

E chegaron a Muimenta,
en comitiva oficial,
o Rajoy e o Frijolito,
para avaliar o mal.

Nada mais mirar pros prados,
totalmente asulagados,
pasáronlle a bola a outros,
pra resolver o tinglado.

Chamaron ós xornalistas,
pra lles dar a información:
– Tócalle arranxar a riada,
aos da Diputación.

No organismo provincial,
facendo de oidos xordos,
ríronse do mandamento,
que din os dous peixes gordos.

E pola vía de urxencia,
convocaron un consello,
do que saíron decindo:
– Eso é cousa do concello!

No concello deron largas,
pola falta de cartiños,
e escrituraron nun bando…
que o arranxen os veciños!

Os veciños que están cansos,
dos faceres desta xente,
din de botalos ó río,
pra que os leve a corrente.

Mais ó ser unha parroquia,
traballadora e honrada,
deciden ir pra taberna,
e non facer a trasnada.

O Rajoy e o Frijolito,
vendo o asunto rematado,
déronse a mau contentos,
do traballo realizado,

E co peito ben inflado,
pensando en tomar uns viños,
foron dar ó merendeiro,
que hai na Ponte Vilariño.

Como a inchenta foi no Deza,
e o traballo era “a mantido”
pra non viaxar de valde,
largáronlle un bo cocido.

E alá pola media tarde,
despois dos cafés e copas,
achegáronse ata a Ponte,
pra visitar ás “garotas”

O atopar todo pechado,
que ata a noite non abrían,
decidiron dar a volta,
e deixalo pra outro día.

Xa de volta pra Santiago,
os veciños de Cadrón,
berrábanlles dende as fiestras:
– Mira que sodes lambóns!

E os que somos do castelo,
ó mirar tanto Audi xunto,
pensamos volver ós tempos,
de Don Manuel, o difunto!

E ata aquí chegou a historia,
dun garrido cabaleiro,
que por non mexar amodo,
anegou o pobo inteiro.

Todo empezou con ista foto á veira do mar tomando unha cervexa.  Publiqueina no Face coas tres primeiras estrofas, e un par de amigos (Luís Torres e Javier Anton V.) engadíronlle duas mais. Así que xa posto, convertín tal cousa nun cantar de cego dedicado ás miñas aldeíñas. E de seguro que andando o tempo poreille música tamén.

A FEIRA DOS CARBALLIÑOS DE VILATUXE

          A Feira dos Carballiños, na Parroquia de Vilatuxe (Lalín) foi unha feira de renome ate os derradeiros anos do século pasado. Das mellores que había pola Comarca do Deza.
          Esta Parroquia estaba encadrada no Camiño dos Arrieiros e na que confluían dous deles. Un que saíndo da Almuzara hacia Lalín atravesaba Punxín, Maside, o Carballiño, o Irixo e no alto da Cruz da Grade, partía en dous: un que seguía cara a Lalín, Agolada e As Cruces e outro que baixaba a Vilatuxe para seguir cara a Silleda e Santiago. O outro moito mais importante ca este, saía de Ribadavia e pasaba por Leiro, Gomaríz, Cabanelas, O Torrón, Arenteiro, O Tellado, Zobra e xuntaba en Vilatuxe co do Irixo.
          Polo tanto, a Feira dos Carballiños supoñía un centro ecónomico moi importante debido a riqueza da Comarca e a cantidade de arrieiros que por alí pasaban e onde tiñan parada e fonda. Alí deixaban e vendian ou cambeaban moitas das súas mercadurías, ate sei de boa tinta que unha das actividades mais importantes nos anos seguintes da guerra era o estraperlo e a compra de Wolfran “sustraído” polos miñeiros as agachadas nas minas da Brea en Fontao, e que os arrieiros levaban as agachadas ate a estación do tren no Carballiño, onde había compradores para él.
          Pero esta feira xunto con casi todas as da Comarca foron desaparecendo na década dos 80, o non se adaptar ós tempos modernos, e entre outras cousas ó abandono do rural e a proliferación de Supermercados e grandes Areas Comerciais.
          Mais o seu recordo sigue en moita xente que pensa que certas tradicións hai que conservalas e que non se pode estragar un anaco tan importante da nosa historia e da nosa cultura, polo que por medio de distintas asociacións estánse a recuperar moitas delas.
          Este é o caso da Feira dos Carballiños de Vilatuxe, que trata de recuperar a asociación de veciños da parroquia, no segundo domingo do mes de Maio. E a verdade que están a conseguilo.
           Eu tiven a ledicia de visitala case todos os anos dende o  2012 no que se fixo a primeira, e de verdade que quedei prendado do que alí vin.          Este ano, fun cos meus compañeiros, Benito e a súa zanfona, J. Carlos co acordeón e Antonio á percusión a botarlle unhas cantiguiñas, anque o tempo non axudara moito para ter unha boa feira. O que si é seguro, que por alí andaremos en anos vindeiros sempre que se poida.

UN COCIDO DE LALIN (Como Deus manda)

PETROGLIFOS DA CIMA DA COSTA EN CADRÓN E MUIMENTA. Artigo na Voz de Galicia de Daniel González Alén

http://www.lavozdegalicia.es/noticia/deza/lalin/2016/01/31/aparecen-mais-petroglifos-na-zona-moimenta-cadron/0003_201601D31C6991.htm